Kurs ishning maqsad va vazifalari.
Oilaviy qadriyatlar, oilaviy munosabatlarni yoshlar tafakkuriga singdirish yangi davr talablaridan biri bo’lib qolmoqda.
YOshlarning oilaviy hayot to’risidagi tasavvurlarini shakllantirishda ularning oilaviy hayotga biologik, ijtimoiy, pisxologik, iqtisodiy, huquqiy, maonaviy, ahloqiy jihatdan etukliklari, shaxslararo munosabatlar psixologiyasining o’ziga xos sir-asrorlarini o’rganganliklari, emotsional hissiy munosabatlarning xususiyatlarini bilishlari muhim ahamiyatga ega. CHunki, oilaning mustahkamligi ko’p jihatdan oila qurayotgan yoshlarning oilaviy hayotga qay darajada tayyor ekanligiga boliq. SHuning uchun oilaviy hayot zaminida yuzaga keladigan noxush hodisalarning oldini olish, oilalar buzilishining oldini olish va noto’liq oilalar miqdorini kamaytirish, ularda har tomonlama solom psixologik iqlimni yuzaga keltirish borasida amalga oshiriladigan ishlarning samaradorligi shu oilalarni yuzaga keltirayotgan yoshlarning shaxsiga, individual psixologik xususiyatlariga, ularning oilaviy hayotlarini maqsadga muvofiq ravishda tashkil etishga qay darajada tayyor ekanliklariga boliqdir.
Jamiyat taraqqiyotining hozirgi holati oila oldiga o’ziga xos yangi ijtimoiy vazifalarni qo’ymoqda. Fan-texnika taraqqiyoti, ishlab-chiqarish munosabatlari, odamlarning o’zaro muloqot, munosabatlari doirasi inson ruhiyatida hissiy emotsional o’zgarishlarni vujudga keltirmoqda va bular oilaviy hayot xarakteriga ham o’z taosirini o’tkazmoqda.
SHulardan kelib chiqib, mustaqillik sharoitida yoshlar psixologiyasida oilaviy tasavvurlarning o’zgarishini o’rganish, yigit-qizlarning hayotda o’z o’rnini topishlariga ilmiy-amaliy, psixologik yordam berish masalasi tadqiqotning asosiy maqsadi bo’lib xizmat qiladi.
Tadqiqot maqsadini amalga oshirish uchun uyidagi vazifalar belgilandi:
Oila va oila turmush tarzining olimlar tomonidan o’rganilishini taxlil qilish.
Oilaviy munosabatlar haqida islomiy qarashlar ni o’rganish.
Oiladagi ijtimoiy munosabatlar va ularning kelib chiqish qonuniyatlarini o’rganish
YOshlarning oilaviy hayot haqidagi tasavvurlari va ularning oilaviy hayotga ijtimoiy-psixologik etukligini o’rganish.
Olingan natijalarni taxlil qilish, umumlashtirish va xulosalar chiqarish.
Kurs ishning ilmiy farazi. Bizning taxminimizcha, yoshlar psixologiyasida oila haqidagi tasavvurlarning adekvat shakllanishi, talaba yoshlarning oilaviy hayotga ijtimoiy-psixologik jihatdan tayyorliklari ularning yosh, jins va shaxsiy xususiyatlariga boliq.
Kurs ishning metodlari.
1. YOshlarning oilaviy tasavvurlari o’zgarishini o’rganish maqsadida kuzatish va suhbatlar o’tkazish.
2. YOshlarning oilaviy hayot haqidagi tasavvurlarini o’rganish uchun anketa so’rovidan foydalanish.
3. Oilaviy tasavvurlar mazmunini o’rganish uchun «Oilaviy hayotga tayyormisiz?» testini o’tkazish.
4.Tadqiqotlarda aniqlangan oilaviy tasavvurlar mazmunini ijtimoiy ustanovkalarda mustahkamlash maqsadida ijtimoiy treninglarni tatbiq etish.
5.Olingan natijalarni matematik, statistik qayta ishlash.
Kurs ishning obhekti. YOshlarning oilaviy tasavvurlarini o’rganish maqsadida Farona davlat universiteti gumanitar fakultetining psixologiya yo’nalishi 3-kurs talabalaridan 47 nafar yigit-qizlar tanlandi.
Kurs ishning predmeti bo’lib, yoshlarning oilaviy tasavvurlari, ularni shakllantiruvchi ijtimoiy-psixologik omillar hamda ijtimoiy treninglarda namoyon bo’ladigan shaxs sifatlarini tarkib toptirish jarayoni xisoblanadi.
Mahlumki, ijtimoiy xulqning maqsadga muvofiq barqaror malakalarini shakllantirish uchun ko’p marta takrorlanishga asoslanuvchi qaytariladigan mashqlardan tashqari, shaxs tomonidan ularni anglash va ruhan ichdan qabul qilish ham katta ahamiyatga ega.
YOshlar ruhiyatida emotsionallik va hissiyotning ustunligini ehtiborga olsak, aynan trening mashqlari ularning oilaviy munosabatlar bo’yicha tasavvurlari doirasini kengaytirish, ularda mustahkam, maqsadga muvofiq malakalarni hamda xulq shakllarini ijtimoiy ustanovkalar sifatida hosil qilish vazifasini bajaradi.
Tadqiqotda yoshlarning oilaviy hayot haqidagi tasavvurlarini o’rganish mexanizmi ilmiy-nazariy jihatdan asoslanganligi.
YOsh yigit va qizlar oilaviy munosabatlarning o’ziga xos qonuniyatlari haqidagi bilimlar bilan tanishtirilganligi.
Talaba yoshlarda oilaning mustahkamligini tahminlovchi bilim va malakalar shakllantirilganligi.
YOshlarda oilaviy munosabatlar haqidagi tasavvurlarni barqarorlashtirish maqsadida ijtimoiy treninglar vositasidan amalda foydalanilganligi.
Kurs ishning nazariy ahamiyati. Tadqiqotning nazariy ahamiyati uning ilmiy yangiligi va tadqiqot metodlarining yangiligi, ishonchliligi darajasidan kelib chiqadi. YOshlarning oilaviy munosabatlar haqidagi tasavvurlari tizimini tadqiq etish ijtimoiy psixologiya, konsultativ psixologiya hamda oilaviy munosabatlar psixologiyasi soxalarini ilmiy xulosalar bilan boyitadi, soxalararo va predmetlararo ilmiy tadqiqotlarning samaradorligini oshirishga xizmat qiladi.
Olingan empirik natijalar, ilmiy xulosalar oila psixologiyasini qo’shimcha bilimlar bilan boyitadi.
Kurs ishning amaliy ahamiyati shundaki, olingan natijalar asosida o’qituvchi, tarbiyachi va ota-onalar uchun yoshlarda oilaviy munosabatlar haqidagi tasavvurlarni rivojlantirish bo’yicha amaliy tavsiyalar ishlab chiqiladi. Bunday tavsiyalar oliy va o’rta maxsus tahlim muassasalarida tahlim-tarbiya ishlarini takomillashtirishga yordam beradi. SHu bilan birga, umumlashtirilgan natijalar asosida oilaviy munosabatlar sohasidagi alohida tadbiqiy tarmoq bo’lgan yoshlarni oilaviy hayotga tayyorlash bo’yicha tavsiyalar ishlab chiqiladi. Bu mahlumotlar ijtimoiy psixologiya, etnopsixologiya va etnopsixologik tadqiqotlarni yangi mahlumotlar bilan boyitadi va o’zbek oilasining milliy mentalitetiga aloqador xususiyatlarini izchil sharhlashga imkon yaratadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |