Ish. Quvvat. Ish va quvvat birligi

10.2. Mexanik ish.
Kuch qo’yilgan jismning siljishini xarakterlash uchun mexanik ish yoki ish kattaligi qabul etilgan.
Ish harakatni kuch vositasida bir jismdan boshqa jismga uzatish o’lchovidir, yoki energiyani bir jismdan boshqa jismga o’tish o’lchovidir.
Kuchning va ko’chishning yo’nalishlari turlicha bo’lganda ishning kattaligi kuchning ko’chish yo’nalishiga proektsiyasining ko’chish kattaligiga ko’paytmasiga tengdir yoki ish kattaligi kuch vektorining ko’chish vektoriga skalyar ko’paytmasiga tengdir.
Jismga ta’sir etuvchi F kuch o’zgarmas bo’lib, uning ta’sirida jism S masofaga ko’chgan bo’lsa, kuch va siljish orasidagi burchak F^S deb belgilasak, bajarilgan ish uchun
AFsSFScos
ifodani yozaolamiz.
Bu Yerda Fs kuch F ning siljish S yo’nalishga proektsiyasidir.
Kuch o’zgaruvchi bo’lganda elementar dS yo’lda bajarilgan elementar dA ish
dAFdScos (2)
olinadi. To’la ishni topish uchun elementar ishlar yig’indisini olamiz.
dAFdScos (3)
Kuchning to’g’ri burchakli koordinat sistemasi o’qlaridagi proektsiyalari bo’yicha bajarilgan elementar ish
dAFxdxFydyFzdz (4)
to’la ish esa,
dA (FxdxFydyFzdz) (5)
formulalar yordamida aniqlanadi.
Bajarilgan ish burchakka bog’liq bo’ladi:
a) agar <2 bo’lsa, cos>0 bo’ladi. Kuchning ishi musbat bo’lib (A>0), ta’sirga uchragan jism energiya oladi.
b) agar 2<<32 bo’lsa, cos<0, bo’ladi. Kuchning ishi manfiy bo’lib (A<0),ta’sirga uchragan jism energiya beradi.
v) agar 2 bo’lsa, cos0 bo’ladi. Kuch ish bajarmaydi va energiya uzatilishi sodir bo’lmaydi.
10.3. Ish birligi.
SI sistemasida ish birligi sifatida Joul (J) qabul qilngan: (j-1 nyuton(n) kuch ta’sirda jismni 1m masofaga ko’chirishdagi bajarilgan ishning miqdoridir, Ya’ni
[A][F][S]NMJ.
ishning o’lchamligi- [A]L2MT-2.