Қисқа муддатли оралиқда рақобатлашувчи фирма фойдасини максималлаштириш ва унинг таклиф чизиғи

3-расм. қисқа муддатли оралиқда фойдани
максималлаштириш графиги.

3-расмдаги графикдан кўриш мумкинки, ишлаб чиқариш ҳажми кичик бўлганда, фирма фойдаси манфий бўлади, фирма зарар билан ишлайди, фирманинг даромади ўзгармас ва ўзгарувчан харажатларни қоплаш учун етарли эмас.

Ишлаб чиқариш ҳажми ошиб бориши билан фирманинг фойдаси мусбат бўлиб ошиб боради ва ишлаб чиқариш ҳажми Q₂ га тенг бўлганда даромад TR(Q) билан умумий харажат TC(Q) ўртасидаги фарқ максимал бўлади (3-расм бу MN). Демак, фойда ишлаб чиқариш ҳажми бўлганда максималлашади (2-б -расм). Ишлаб чиқариш ҳажми дан ошганда умумий харажатларнинг ўсиши даромад ўсишига нисбатан устунроқ бўлгани учун фойда камайиб боради. Расмдан кўриниб турибдики, ишлаб чиқариш ҳажми Q₁ гача бўлганда фирма зарар билан ишлайди, нима учун деганда . Фирма Q₁ ва оралиқда фойда олади ва бу фойда га қадар ошиб, ишлаб чиқариш ҳажми га тенг бўлганда максимал қийматга эришади. N нуқтада даромад чизиғининг бурчак коэффициенти (чекли даромад ) умумий харажат чизиғининг бурчак коэффициентига (чекли харажатига ) тенг .
Шундай қилиб, фирманинг чекли даромади билан чекли харажати бир-бирига тенг бўлганда фойда максимал қийматга эришади. фойдани максималлаштириш шарти бўлиб, фирма қайси бозорда (рақобатлашган, монопол, олигопол) фаолият кўрсатмасин, у ўз кучини сақлаб қолади.
Юқоридаги мулоҳазалардан шу келиб чиқадики, агар бўлганда, фирма маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажмини ошириши керак (ҳар бир қўшимча ишлаб чиқарилган маҳсулот умумий фойдани ошириб боради), агар бўлса - ишлаб чиқариш ҳажмини қисқартириш керак бўлади.
Максималлик шартини математик томондан келтириб чиқариш мумкин:
. (6)
Функция максимал қийматга эришади, қачонки ишлаб чиқариш ҳажмини кичик миқдорга оширганимизда фойда ўзгармаса, яъни
, бундан
. (7)
ва ,
бўлгани учун фойдани максималлаштириш шартини қуйидагича ёзамиз:
. (8)