Is va mv zv n I 90 sih vA ra an vD xn a A



Download 5,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet52/113
Sana14.01.2022
Hajmi5,82 Mb.
#361868
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   113
Bog'liq
Buxgalteriya hisobi nazariyasi [@iqtisodchi kutubxonasi]

Schyotlar
raqami
Schyotlar-
 
ning nomi
Boshlang'ich
qoldiq
(so‘mda)
Schyotlarning
 
aylanma-
 
si  (oboroti)
 
(so'mda)
Oxirgi
qoldiq
(so‘mda)
Dt 
Kt
Dt 
Kt
Dt 
Kt
Analitik  schyotlarda  esa  natura  va  boshqa  o ‘lchov  birliklari 
q o ‘llanilishi  ular  shaklining  quyidagi  ko‘rinishda  b o lish in i  taqo- 
zo etadi:
Obyekt
nomi
Bahosi
Boshlan-
 
g'ich  qoldiq
Kirim
Chiqim
Oxirgi  qoldiq
Soni
Sum-
ma
Soni
Sum-
ma
Soni
Sum-
ma
Soni
Sum-
ma
104


Analitik schyot qaysi  sintetik  schyot doirasida ochilgan b o ‘lsa, 
uning  aylanma  qaydnomadagi  m aiu m o tlari  tegishli  sintetik  schy­
ot m a’lumotlari  bilan  mos kelishi  zarur.  Sintentik  hisob  schyotlari 
bo‘yicha  aylanma  bosh lan g ich   qoldiq  qatoridagi  Debet  va  Kredit 
summalari  teng  kelishi  shart  bu  tenglik  ulardagi  ko'rsatkichlar 
xo‘jalik  m ab lag iari  (aktiv  schyotlar)  va  ular  tashkil  topish  man­
balari  (passiv  schyotlar)  bo sh lan g ich  qoldiqlarini  bildirishi  bi­
lan  izohlanadi.  Aylanm a  b o iim id ag i  Debet  va  Kredit  summalari 
jam m ing  ham  tengligi  zaruriy  shart  b o iib ,  bu  tenglik  esa  x o ‘jalik 
jarayonlarini buxgalteriya prov odkasi  orqali bir vaqtda bir xil  sum- 
mani  bir  schyotning  debeti  va  ikki  schyot  kreditida  ikki  yoqlama 
yozuv orqali  aks ettirishi bilan izohlanadi.  Oxirgi  b o iim d ag i Debet 
va Kredit summalam ing jam i tengligi korxonadagi mavjud b o ig a n  
xo‘ja!ik m ab la g ia r va ular tashkil topgan manbalarini  aylanma qa- 
ydnoma tuzilayotgan  vaqtdagi  miqdor  holatini  bildirishi  bilan  tus- 
huntiriladi.
Schyotlar tizimi  x o ‘jalik m ab lag iarin i tashkil topish manbala­
rini,  xo‘jalik jarayoni  natijasida ularning  tarkibiy,  miqdoriy  \ a  ha- 
rakat jihatidan o ‘zgarib borishini  iqtisodiy guruhlash  va doimo tez- 
kor nazorat qilib borishdir.
Ikki yoqlama yozuv -  bu xo‘jalik jarayonida vujudga keladigan 
o ‘zgarishlami  schyotlar tizimi  orqali  ifodalanishidir.
Ikki  yoqlama yozuv  usulming  ahamiyati  shundaki,  uning  yor­
damida,  hisob  ishlari  to ‘g ‘ri  yuritilayotganligini  nazorat  qilib  bor- 
ish  imkoniyati  yaratiladi.  X o‘ jalik  jarayonini  bir  schyotining  de­
beti  va  ikkinchi  schyotning  kreditida  aks  ettirilishi  buxgalteriya 
o ikazm asi  deyiladi.
Schyotlami  ular m aium otlam i  qay  darajada aks ettirishiga qa- 
rab  sintetik  va analitik  schyotlarga  ajratish  mumkin.  Sintetik  schy­
otlarda  xo‘jalik  m ablagiari  va  ular  tashkil  topish  manbalari  haqi­
dagi  m aiu m o tlar  umumlashtirib,  pul  o ic h o v   birligida  aks  ettirila­
di.  Sintetik  schyotlar  orqali  yuritiladigan  hisob  esa  sintetik  hisob 
deb  ataladi.
105


Aylanm a vedom ostlar schyotlaming oy boshiga va oxiriga qol- 
gan  qoldig‘i  hamda oy bo‘yicha aylanma m a’lumotlarga asosan  oy 
oxirida tuziladi, aylanma vedom ostlar sintetik va analitik schyotlar 
b o ‘yicha  tuzilishi  mumkin.  Aylanma  vedomostda  uch juftxonalar 
m avjud b o ‘lib, ularda har bir schyot b o ‘yicha oy boshiga qoldiq, oy 
aylanmalari  va oy  oxiriga qolgan  qoldiq k o ‘rsatiladi.  Aylanm a ve- 
domostdagi  o ‘zaro  tenglik  debet  va  kredit  aylanmalari  registratsi- 
ya jum alining jam iga  ham  teng  b o ‘lishi  kerak.  Buning  sababi  har 
bir x o ‘jalik muomalasining summasi  registratsiya jum alida hamda 
schyotlaming debet va kreditida aks ettiriladi.  Bunday o ‘zaro teng­
lik  katta  nazorat  aham iyatiga  ega.  Aylanm a  vedomostning  schy­
otlar  bo'yicha  qoldiqlariga  asosan  buxgalteriya  balansi  tuziladi. 
Aylanm a  vedomostlami  tuzish  k o ‘p  mehnat  talab  qiladigan jaray- 
on b o ‘lib hisoblanadi.  Buxgalteriya hisobi  shakllarini  va hisob reg­
istratsiya  usullari  takomillashishi  natijasida  aylanma  vedomostlar 
asta-  sekin  y o ‘qola  bormoqda.  Hisobni  zamonaviy  tashkil  etishda 
ular istisno tarzida ayrim  hollarda q o ‘llaniladi.

Download 5,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   113




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish