Ыртача ми+дорлар

ЎРТАЧА МИҚДОРЛАРНИНГ ТУРЛАРИ ВА УЛАРНИ ҲИСОБЛАШ ТАРТИБИ

• Айрим ҳолларда ўртача миқдорлар оралиқ қаторлар асосида ҳисобланиши мумкин. Бунда ҳар бир оралиқ гуруҳ бўйича ўртачани, кейин жами қаторлар бўйича умумий ўртачани ҳисоблаш лозим.

ЎРТАЧА МИҚДОРЛАРНИНГ ТУРЛАРИ ВА УЛАРНИ ҲИСОБЛАШ ТАРТИБИ

• Аммо айрим ҳолларда белгининг алоҳида вариантлари (x) маълум бўла туриб, уларнинг вазнлари (f) номаълум ва (f)лар ўрнига эса (x) билан (f)нинг кўпайтмаси (xf) келтириган бўлади. Бундай ҳолларда ўртачани ҳисоблаш учун ўртача гармоник формуласи қўлланилади.

ЎРТАЧА МИҚДОРЛАРНИНГ ТУРЛАРИ ВА ҲИСОБЛАШ ТАРТИБИ

• бу ерда:
• - вазн, алоҳида миқдорлар сони;
• - алоҳида миқдорлар тескари даражаларининг йиғиндиси.

ЎРТАЧА МИҚДОРЛАРНИНГ ТУРЛАРИ ВА ҲИСОБЛАШ ТАРТИБИ

• Ўртача тортилган гармоник миқдор ўрталаштирилаётган миқдорлар ҳар хил вазнга эга бўлган тақдирда қўлланилади.

МОДА. МЕДИАНА

• Мода – тўпламда энг сонга ёки салмоққа эга бўлган кўрсаткич. У оралиқ ва оралиқ бўлмаган қаторлар учун аниқланиши мумкин. Оралиқ қаторларда модани ҳисоблаш формуласи қуйидагича.
• бу ерда - мода;
• - мода оралиғининг қуйи чегараси;
• - мода оралиғи катталиги;
• - мода оралиғининг қуйи чегарасидаги вазн;
• - модани ўз ичига олган оралиқнинг вазн (варианти, учрашиш тезлиги);
• - мода оралиғининг юқори чегарадаги вазн.

МОДА. МЕДИАНА

• Медиана – тўпламни тенг иккига бўлувчи кўрсаткич. У қуйидаги формула ёрдамида топилади.
• бу ерда:
• - медиана;
• - медиана оралиғининг қуйи чегараси;
• - медиана оралиғининг катталиги;
• - вариантлар йиғиндиси;
• - медиана оралиғидан олдинги оралиқлар;
• - мединани ўз ичига олган оралиқ вазни.

МОДА. МЕДИАНА

• Медиананинг қиймати вариацион қатордаги тафовутга ҳам, вазнлар салмоғига ҳам боғлиқ эмас.
• Мода ва медиана ўртача миқдор функциясини бажара олмайди. Уларнинг қиймати фақат симметрик қаторларда ўртача қийматга мос тушиши мумкин.