Iroliz jarayoni natijasida etilen olishning termodinamik kattaliklarini optimallash

3.1. To‘yingan gazni fraksiyalarga ajratish qurilmasi va maqsadi
Ko‘pchilik jarayonlarda hosil bo‘luvchi gazlar tarkibida to‘yingan uglevodorodlar, jumladan, metan, etan, propan, butan (n-butan va izobutan) mavjud. Ayrim holatlarda vodorod ham uchraydi.
To‘yingan iborasi shu xil gazlarda qo‘shbog‘li uglevodorodlar bo‘lmasligini anglatadi. Demak tuyingan gaz molekulasida uglerodning barcha atomlari vodorod bilan tuyingan bo‘ladi. Mana shunday tarkibli gazlar GFA (GFU)ga yuboriladi. Boshqa xil gazlar aralashmasi tarkibida olefinlar (etilen, propilen va butilenlar) bor bo‘lganligi sababli bunday gazlar aralashmasi uglevodorod fraksiyalariga ajratish uchun piroliz gaz (GFU piroliz gaz) qurilmasiga yuboriladi.
Gazlarning aralashmasini alohida komponentlarga ajratish xom neftni qayta ishlashga nisbatan ancha murakkab jarayondir, chunki gaz tarkibida har bir modda kimyoviy birikma tarzida bo‘lib o‘zining ma’-lum qaynash haroratiga ega (3.1-jadval). Shu sababli ularni uglevodorodlarga ajratishda hech kanday qoldiq,chiqindi va boshqa keraksiz qism hosil bo‘lmaydi. Jarayon aniq hamda to‘liq ravishda oxirigacha boradi. Gazlarni fraksiyalarga ajratish uchun qo‘llanadigan rektifikatsiya kolonnasining tarelkalari (suyuq moddaning parchalanishiga yordam beruvchi uskuna) soni ancha ko‘p bo‘lib, qayta butlantirish jarayoni bir necha marotaba olib boriladi.
Past haroratda qaynovchi gaz fraksiyasining ayrim xossalari
3.1-jadval

Eslatma: Jadvaldagi qaynash haroratlari atmosfera bosimiga tent bo‘lgan holatdagi qiymatidir. Zichlik esa 15,5°С da aniqlangan qiymat.

1. 
   * - n-butilenni uch xil hosilasi bor. Ularniig molekulyar formulasi С₄Н₈ bo‘lsa ham tuzilishi va xossalari har xil. Boshqa qiyinchiliq qaynash haroratining bosimga bog‘liqligiga aloqador. Bu yerdagi sharoit vakuum ostida haydashga qaraganda qarama-qarshidir. Gaz aralashmasining bir qismi suyuq holga o‘tishi uchun aralashmani yoki juda sovitish (6.1-rasm), yoki bosimni mumkin qadar oshirish kerak. Odatda unisi ham, bunisi ham amalga oshiriladi. Qurilmadan chiqayotgan va raksiyalanishga kirayotgan to‘yingan gaz quyidagi o‘zgarmas jarayonlardan o‘tadi: