Iqtisodiyotni tartibga solishda soliqlarning


 Iqtisodiyotni tartibga solishda soliqlarning rag’batlantiruvchanlik



Download 402,31 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/6
Sana12.09.2021
Hajmi402,31 Kb.
#172770
TuriReferat
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
iqtisodiyotni tartibga solishda soliqlarning ragbatlantiruvchanlik ahamiyatini oshrish

3. Iqtisodiyotni tartibga solishda soliqlarning rag’batlantiruvchanlik 

rolini oshirish 

 

Respublikamizda  soliq  tizimini  takomillashtirish  jarayonida  xo’jalik 

yurituvchi  sub’ektlarga  nisbatan  soliq  yukini  izchil  kamaytirishga  alohida  e’tibor 

qaratish  lozimligi  ko’p  bora  ta’kidlanmoqda.  Bunda  birinchi  navbatda  ularning 

daromadlaridan  undiriladigan  bevosita  soliqlarning  salmog’ini  kamaytirish 

lozimligi  alohida  ahamiyatga  ega.  Buning  natijasida  korxonalar  ixtiyorida 

qoladigan    mablag’lar  ulushining  ko’payishi  evaziga  uning  aylanma    mablag’lari 

miqdorini  ko’paytirib  borish  va  optimal  darajasini  saqlash,  ishlab  chiqarishni 

zamonaviylashtirish, 

uning 


samaradorligini 

oshirish 

maqsadida 

ko’proq 


investitsiya kiritish, xodimlar mehnatini yanada rag’batlantirish imkonini beradi.  

Bevosita  soliqlar  bo’yicha  soliq  yukini  izchil  kamaytirish  soliq  siyosatining 

samaradorligini  YaIM  ga  nisbatan  ular  tushumining  barqaror  kamayishi 

tendentsiyasi  ham  isbotlaydi.  Soliq  tizimini  takomillashtirishda  ustuvor  ahamiyat 

bilvosita  soliqqa  tortishga  qaratilgan.  Bilvosita  soliqlar  tovarlarga  nisbatan 

qo’shimcha  bo’lgani  holda,  pirovard  natijada  ishlab  chiqaruvchining  moliyaviy 

holatiga  to’g’ridan-to’g’ri  ta’sir  ko’rsatmaydi  hamda  ishlab  chiqarishni 

rivojlantirishga to’sqinlik qilmaydi. 

Soliq  tizimi  ho’jalik  yurituvchi  sub’ektlarni,  jumladan,  chet  el  sub’ektlarini, 

ishlab chiqarishni rivojlantirish, uskunalar va zamonaviy texnologiyalar sotib olish 

uchun  mablag’  yo’naltirishni,  ya’ni  kapital  jamg’arish  va  shu  yo’l  bilan 

texnologiyalarni  takomillashtirish,  raqobatbardosh  mahsulotlar  ishlab  chiqarishni 

rag’batlantirishi lozim. 

Soliq  tizimi  resurslarning  samarali  taqsimlanishiga  to’sqinlik  qilmasligi 

hamda  xo’jalikni  mustaqil  yuritish  omillarini  cheklab  qo’ymasligi  lozim.  Agar 

soliqlar  katta  bo’lgani  uchun  tadbirkorlarning  ishlab  chiqarishni  kengaytirishdan, 




15 

 

boshqa  turdagi  iqtisodiy  faoliyat  ko’rsatishdan  manfaatdorligiga  putur  etkazsa, 



mamlakat iqtisodiyoti pastga qarab ketishi xavfi tug’iladi. Soliqlar miqdori haddan 

tashqari katta qilib belgilansa, ishlab chiqarish hajmlari kamayib ketadi, bu jarayon 

zahiralar,  banklardagi  pul  mablag’larining  barakasi  uchishiga,  ilgari  to’plangan 

mablag’larning eyilib ketishiga olib keladi. 

Soliqqa tortish, agar u, birinchidan, ishchi kuchini ishlab chiqarish uchun talab 

qilinadigan  darajada  saqlab  turishga  zarur  bo’lgan  iste’molning  minimal 

hajmlariga  salbiy  ta’sir  etsa,  ikkinchidan,  mehnatga  nisbatan  iqtisodiy  va  moddiy 

rag’batlarning  harakat  doirasini  toraytirib  qo’ysa,  uchinchidan,  jamg’arma 

miqdorini  kamaytirsa  va  mablag’ning  to’planish  jarayonini  sekinlashtirsa,  ishlab 

chiqarish imkoniyatlarini yomonlashtirib yuborishi mumkin. 

Soliqqa  tortishning  keyingi  ikki  salbiy  omilini  batafsil  ko’rib  chiqaylik. 

Moddiy  rag’batlantirishlarga  nisbatan  soliqqa  tortishning  noxush  ta’sir  etishi  ish 

haqi tizimida salbiy alomatlar paydo bo’lishida ko’zga tashlanadi. 

Yuqori darajada tabaqalashtirilgan soliq stavkalarining qo’llanilishi natijasida 

xodim tomonidan ana shu moddiy rag’batni qabul qilishdagi oddiylik va maqbullik 

ko’lami torayib qoladi. 

Soliqqa  tortish  bazasi  va  uning  hajmlarini  noto’g’ri  belgilash  xodimlarning 

malaka oshirishga, ratsionalizatorlik va ixtirochilik faoliyati bilan shug’ullanishga 

va  boshqa  sohalarga  bo’lgan  intilishiga  salbiy  ta’sir  etadi,  boisi  -  mehnatga 

to’lanadigan  haq  miqdori,  haqiqiy  mehnat  harajatlarining  murakkabligi  va 

xususiyati o’zgarishi befarq bo’lib qoladi. 

Soliqqa  tortishning  iqtisodiy  omillarga  ta’siri  ikki  xil  ko’rinishda  bo’ladi 

hamda  qiyosiy  oqibat  va  daromad  oqibati  shaklida  ifodalanadi.  Qiyosiy  oqibat 

mehnat natijalari, jamg’arish, investitsiyalash, yangi g’oyalarni joriy etish va ishlab 

chiqarish faoliyatining boshqa xil ko’rinishlari bilan shug’ullanish uchun nisbatan 

kamroq  darajada  rag’batlantirishda  namoyon  bo’ladi.  Ayniqsa  progressiv  (oshib 

boruvchi) soliqqa tortishda bunday oqibatning rag’batlantirishga zid ta’siri yaqqol 

ifodalanadi. 




16 

 

Dunyodagi bir qator mamlakatlarda kapitaldan kelgan daromad va iste’molga 



qarab  soliqqa  tortishni  ko’zda  tutgan  soliq  islohoti  o’tkazilmoqda.  Soliqqa 

tortishning salbiy ta’sirini silliqlash maqsadida ishchi kuchini taklif etish sohasida 

ish  haqi  ko’rinishidagi  daromadlardan  olinadigan  soliqlarning  eng  yuqori  qilib 

belgilangan  stavkalari  pasaytirilmoqda.  Jamg’arish  va  investitsiyalashga 

soliqlarning ta’sir etishi borasida ham muayyan yutuqlarga erishildi. 

Soliqlarning  ta’siri  investitsiyalar  tarkibida  ham  yaqqol  seziladi.  Turli 

ko’rinishdagi  aktivlar  uchun  joriy  etilgan  har  xil  soliq  tartiblari  investitsiya 

imkoniyatlari  va  sarmoyadorlarning  portfeli  tarkibida  sezilib  qoladi.  Soliq 

tizimidagi kamchilik va nuqsonlar iqtisodiy o’sish sur’atlarining pasayib ketishiga 

olib  kelishi  mumkin,  bu  hol  pirovard  natijada  davlat  byudjeti  daromadlarining 

o’zgarishiga ham ta’sir etmay qolmaydi. 

Soliqqa  tortishdagi  og’irlikni  kapitaldan  shaxsiy  jamg’arishga  o’tkazishning 

umumiy  ta’sirini  bir  xil  ma’noda  baholash  qiyin,  jamg’armaning  umumiy  hajmi 

uchun  kelib  chiqadigan  oqibatlar  soliq  tushumlarining  hukumat  tomonidan 

ishlatilish xususiyatiga bog’liq bo’ladi. 

 

 




Download 402,31 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish