Iqtisodiyotni sohada qoʻllanilishi

Iqtisodiyotni sohada qoʻllanilishi
Mahsulot assortimenti, baholash, mahsulot sotish va taqsimlashni boshqarish
Tursunova Sohibjamol
Oʻquv savollari

• Mahsulot assortimenti.
• Mahsulot assortimentini baholash.
• Mahsulot sotish.
• Mahsulot taqsimotiga oid bitimlar.

Mahsulot assortimenti
Assortiment (frans. assor-timent – tanlab olingan, saralangan) – muayyan belgilariga koʻra guruhlangan tovarlar turlari, xillari toʻplami. Assortimentning 4 turi mavjud:

• Yopiq assortiment
• Boy assortiment
• Keng assortiment
• Aralash assortiment

01
02
03
04
Boy assortiment
Bir necha korxonalarning bir-biriga oʻxshash mahsulotlari
Aralash assortiment
Vazifasiga yoki iste’mol usuliga koʻra bir-biri bilan bogʻliq boʻlmagan to-varlar toʻplamidir
Yopiq assortiment
Sotuvchi faqat bir korxona mollarini sotadi.
Boy assortiment
Vazifasiga koʻra bir-biri bilan bogʻliq boʻlgan tovarlarning turli xillari
Mahsulot assortimentini baholash
Mahsulotassortimentini turli usullar bilan baholash mumkin:

• Haqiqiy ishlab chiqarish tannarxi bo'yicha
• Standart (rejalashtirilgan) ishlab chiqarish tannarxiga muvofiq
• Kelishilgan narxlarda;

Haqiqiy ishlab chiqarish tannarxi asosan yakka va kichik ishlab chiqarishga, shuningdek kichik assortimentdagi ommaviy ishlab chiqarishni chiqarishga sarflanadi.
Tayyor mahsulotni standart narx bo'yicha baholash ommaviy va partiyali ishlab chiqarishda va tayyor mahsulotlarning katta assortimenti bo'lgan sohalarda qo'llaniladi.
Tayyor mahsulot - bu to'liq qayta ishlangan, yig'ilgan va yig'ilgan, standartlar talablariga, shartnoma shartlariga javob beradigan, texnik nazorat bo'limi tomonidan qabul qilingan va tayyor mahsulot omboriga topshirilgan yoki xaridorga topshirilgan mahsulot.

Mahsulotni sotish
Maxsulot sotish, xizmat koʻrsatish (ishlarni bajarish) shartnomasi boʻyicha sotuvchi kelishilgan mahsulotni (xizmat yoki ishni) xaridorga sotish, xaridor esa xarid qilgan mahsulot (xizmat yoki ish) qiymatini oʻz muddatida toʻlash majburiyatini oladi.
ADD YOUR TITLE HERE
Oʻzbekiston Respublikasining "Mahsulot taqsimotiga oid bitimlar toʻgʻrisida"gi qonuni
15-modda.Mahsulot taqsimash.
Ishlab chiqarilgan mahsulot davlat bilan investor o‘rtasidagi bitimga muvofiq taqsimlanmog‘i lozim bo‘lib, bitimda:
Ishlab chiqarilgan mahsulotning umumiy hajmini va uning qiymatini aniqlash;
Ishlab chiqarilgan mahsulotning kompensatsiya mahsuloti sifatida investorga mulk qilib beriladigan qismini aniqlash;
Qidirish ishlarining va yer qa’ri uchastkasini boshqacha tarzda tadqiq etishning natijalarini investorga foydalanishga berishga qilgan xarajatlarini qoplash uchun ishlab chiqarilgan mahsulotning davlatga beriladigan qismini aniqlash;
Foydaga qolgan mahsulotni taqsimlash;
Ishlab chiqarilgan mahsulotning davlatga tegishli qismini yoki shu bahodagi ekvivalentini unga berish;
Ishlab chiqarilgan mahsulotning investorga tegishli qismini yoki shu bahodagi ekvivalentini unga berish shartlari va tartibi nazarda tutilishi kerak.
Thank you!