Iqtisodiyotni rivojlantirish va liberallashtirishning o’ziga xos xususiyatlari va ustuvor yo’nalishlari. Reja

Taraqqiyotning “O’zbek modeli” - istiqlolning dastlabki yillarida
Prezidentimiz I.A.Karimov rahbarligida ishlab chiqilgan islohotlar strategiya
bo’lib, taraqqiy topgan mamlakatlarning bozor munosabatlariga o’tish tajribasi,
mamlakatimiz boshidan kechirgan tarixiy sinovlar va ularning saboqlari,
xalqimizning turmush va tafakkur tarzi asos qilib olindi. SHu tariqa yurtboshimiz
tomonidan jamiyatni isloh etishning chuqur ilmiy asoslangan quyidagi besh
tamoyili vujudga keldi: Birinchi tamoyil: iqtisodiyotning siyosatdan ustunligi;
Ikkinchi tamoyil: davlat – bosh islohotchi; Uchinchi tamoyil: jamiyat hayotining
barcha sohalarida qonunning ustuvorligi; To’rtinchi tamoyil: aholining demografik
tarkibini hisobga olgan holda, kuchli ijtimoiy siyosat yuritish; Beshinchi tamoyil:
bozor iqtisodiyotiga ob’ektiv iqtisodiy qonunlarning talablarini hisobga olgan
holda, tadrijiy asosda, puxta o’ylab, bosqichma-bosqich o’tish.
Tranzaktsiya - ingl. bank transaction, ot lot. transactio - kelishuv,
shartnoma; tranzaktsiya – bu sotib olishga doir sharnomani tuzish moliyaviy
vositalarni sotishga doir shartnoma. Bank tranzaktsiyasi, deganda bir bank hisob
raqamidan ikkinchisiga yoki bank ichidagi bir hisob raqamidan ikkinchisiga pul
mablag’larini o’tkazish tushuniladi.
Transformatsiya - lot. transformatio – o’zgarish; tuzilmalarni, shakllarni va
usullarni o’zgartirish, faroliyatning maqsadli yo’nalishini o’zgartirish.
Xususiylashtirish - mulkka egalik huquqining davlatdan xususiy shaxslarga
o’tishi.
SHok terapiyasi (iqtisodiyotda) – iqtisodiyotni sog’lomlashtirishga
yo’naltirilgan qator salbiy oqibatlarni (narxlarning o’sishi, inflyatsiya, bandlikning
pasayishi va shunga o’xshash boshqa holatlar) o’z ichiga oluvchi radikal choratadbirlar
majmuasi.
Evolyutsiya (lotin tilidan tarjimasi – boshlash, vujudga kelish) – tizimning
rivojlanish jarayonini anglatadigan tushuncha bo’lib, birinchi galda jamiyatga
xosdir. Unga ko’ra, jamiyatda asta-sekin yuz berayotgan o’zgarishlar tizimga,
uning tuzilmalari tashkil qilinishi va funksiyalari sifatli o’zgarishiga olib keladi.
Erkinlashtirish - mamlakatning demokratik jamiyatga o’tish va
islohotlar o’tkazish jarayonida mavjud bo’ladigan turli to’siqlar, cheklashlar va
yon berishga majbur etadigan omillardan qutilishga qaratilgan amaliy faoliyatdir.
U demokratik jarayonlarning samarali rivojiga yangikuch, quvvat va ilhom
bag’ishlash imkoniyatini yaratadi.