Iqtisodiyoti

Qishloq 
xo‘jaligida 
bozor 
munosabatlarini 
takomillashtirish 
sohasidagi islohotlar. 
Yaqin yillargacha qishloq xo‘jaligi tarmog‘ida bozor iqtisodiyoti 
tamoyillariga mos kelmaydigan holatlar, jumladan, paxta xomashyosi va 
g‘allaning davlat buyurtmasi asosida yetishtirilishi, shu sababli fermerlar 
o‘zlariga uzoq muddatga ijaraga berilgan yer maydoniga nima ekishni 
o‘zlari mustaqil hal qila olmasligi, yetishtirilgan paxta xomashyosi va 
g‘allaning erkin bozor natxida emas, balki davlat xarid narxida sotib 
olinishi, fermerlarning ayrim ishlab chiqarish resurslari (mineral o‘g‘it, 
yoqilg‘i-moylash materiallari va hokazolar)ni erkin sotib olmasdan, 
tegishli tashkilotlar tomonidan monopol tarzda yetkazib berilishi, 
mahalliy hokimiyatlar tomonidan fermerlar bilan yer ijarasi bo‘yicha 
tuzilgan shartnoma shartlarining bir tomonlama buzilishi kabi holatlar 
mavjud edi. Bu esa, o‘z navbatida tarmoqda erkin tadbirkorlik 
muhitining shakllanishi, tarmoqning investitsion jozibadorligi va 
umuman tarmoqning rivojlanishiga salbiy ta’sir ko‘rsatib kelayotgan edi.
Ushbu holatlarni inobatga olgan holda prezidentimiz Shavkat 
Mirziyoyev tashabbusi bilan qishloq xo‘jaligi tarmog‘ida bozor 
munosabatlarini takomillashtirishga alohida e’tibor berilmoqda. 
Jumladan, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 6-martdagi 
“Paxtachilik sohasida bozor tamoyillarini keng joriy etish chora-
tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq, 2020-yil hosilidan boshlab
davlat tomonidan paxta xomashyosi ishlab chiqarish va sotish rejasini 
belgilash amaliyoti bekor qilindi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 6-martdagi 
“G‘alla yetishtirish, xarid qilish va sotishga bozor tamoyillarini keng 
joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-4634-sonli qaroriga 
muvofiq, 2020-yil hosilidan boshlab davlat buyurtmasi asosida boshoqli 
don yetishtirish amaliyoti bosqichma-bosqich bekor qilinishi, 2021-yil 
hosilidan boshlab esa davlat tomonidan g‘alla xarid narxini belgilash 
amaliyotidan voz kechilishi, davlat xaridi to‘liq bekor qilinishi hamda 
fermerlar va boshqa korxonalar tomonidan yetishtiriladigan g‘alla 
barcha iste’molchilarga, shu jumladan donni qayta ishlovchi korxonalar, 
g‘allachilik klasterlari va treyderlarga birja savdolari orqali yoki 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri shartnomalar (fyuchers, forvard va boshqalar) asosida 
erkin narxlarda sotilishi belgilab qo‘yilgan. 
2021-yil 25-may kuni Prezidentimiz Sh.Mirziyoyev o‘simliklarni 
himoya qilish tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari bo‘yicha 
yig‘ilish o‘tkazdi. “O‘zagrokimyohimoya” aksiyadorlik jamiyatini 

---

50 
tugatib, uning vakolat va vazifalarini boshqa tuzilmalarga o‘tkazish 
taklifi bildirildi. Bunda, mineral o‘g‘itlar va kimyoviy vositalar bilan 
ta’minlash erkin bozor tamoyillari asosida to‘liq xususiy sektorga 
berilishi ta’kidlandi.