Iqtisodiyotda axborot texnologiyalari

Xalqaro munosabatlar

Milliy mustaqillik. Uchinchi dunyo mamlakatlarining taraqqiyoti uchun imkoniyatlar paydo bo’ladi. Mamlakatlarning mudofaa qobiliyati yaxshilanadi. O’zaro bog’liqlikning kuchayishi.

Texnologik qaramlik. Janub – G’arb munosabatlarning keskinlashishi. Zaiflik. Yangi urushlar xavfining kuchayishi.

Axborotlashgan jamiyatga o’tishining muhim tashkil etuvchilaridan biri umumiy axborot resurslaridagi axborotdan teng huquqli va tartibga solingan tarzda erkin foydalanishni ta’minlash hisoblanadi. Bunda axborotlashtirishga oid huquqiy-me’yoriy hujjatlar qabul qilinishida davlat yetakchi rol o’ynaydi.

O’zbekiston axborotlashtirish borasida rivojlangan davlatlar qatoridan mustahkam o’rin egallashi uchun zamonaviy axborot texnologiyalarini hayotimizning barcha jabhalariga keng joriy etish zarur. Buning uchun:

• 
  birinchidan, zamonaviy axborot texnologiyalarini rivojlantirish, davlat muassasalari va xo’jalik sub’ektlari, muassasa va tashkilotlar, xususiy shaxslar uchun axborot xizmatini yo’lga qo’yish;
  
• 
  ikkinchidan, ilm, fan, ta’lim, texnika, iqtisodiyot, ijtimoiy, xalq xo’jaligi va uni boshqarish sohalarida axborot tizimlarini shakllantirish;
  
• 
  uchinchidan, respublikaning jahon axborot tizimlari va xalqaro tarmoqlarga ulanishini ta’minlash kerak.
  

O’zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidentining 2002 yil 30 mayda qabul qilingan “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish to‘g‘risida»gi № PF-3080 sonli farmoni va Vazirlar Mahkamasining 2002 yil 6 iyunda qabul qilgan “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi qarori asosida O’zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi tashkil etildi.

O'zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidentining 2012 yil 16 oktyabrdagi PF-4475-sonli Farmoniga muvofiq axborotlashtirish borasidagi yagona Davlat siyosatini ta’minlash maqsadida agentlik O'zbekiston Respublikasi aloqa, axborotlashtirish va telekommunikatsiya texnologiyalari davlat qo'mitasiga aylantirildi.

O‘zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidentining 2015 yil 4 fevraldagi PF-4702-son Farmoniga muvofiq ushbu qo`mita negizida O‘zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi tashkil qilindi.

O‘zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi faoliyatining asosiy vazifalari va yo'nalishlari quyidagilardan iborat:

• 
  axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalar sohasida, “elektron hukumat”ni joriy etishda yagona davlat siyosati amalga oshirilishini ta’minlash, axborot texnologiyalarini rivojlantirishning jahon darajasidan kelib chiqqan holda milliy axborot-kommunikatsiya tizimini tatbiq etish va rivojlantirish yuzasidan kompleks dasturlarni ishlab chiqish va amalga oshirish;
  
• 
  telekommunikatsiya infratuzilmasini yanada rivojlantirish va modernizatsiya qilish, shu jumladan, Internet tarmog‘iga keng polosali ulanishni kengaytirish, telefon aloqasi, televideniye va radioeshittirishning raqamli tizimlariga to‘liq o‘tishni ta’minlash, aloqa va telekommunikatsiyalar sohasidagi faoliyatni, shuningdek, radiochastotali spektrdan foydalanishni davlat yo‘li bilan boshqarish, litsenziyalash va nazorat qilish borasidagi funksiyalarni amalga oshirish;
  
• 
  “elektron hukumat”ni tatbiq etish, vazirliklar, idoralar, kompaniyalar va uyushmalarning, mahalliy davlat hokimiyati organlarining axborotlashtirish va interaktiv davlat xizmatlarini takomillashtirish borasidagi faoliyatini idoralararo muvofiqlashtirish, monitoring qilish, baholash va nazorat qilish bo‘yicha davlat dasturlarining amalga oshirilishini ta’minlash, shuningdek, davlat axborot resurslari hamda ma’lumot bazalarini shakllantirish, saqlash va foydalanishning yagona tizimini vujudga keltirish, idoralararo axborot tizimlarini yaratish va boshqarish;
  
• 
  Internet tarmog‘ining milliy segmenti yanada shakllantirilishini ta’minlash, mamlakatimizning turli yo‘nalishlardagi zamonaviy veb-resurslarini, shu jumladan, aholining, xususan, yosh avlodning axborotga bo‘lgan va intellektual talab-ehtiyojlarini qondirish maqsadida tarmoq resurslarini rivojlantirish uchun zarur texnik va qulay shart-sharoitlarni yaratish;
  
• 
  raqobatdosh dasturiy mahsulotlarning mamlakatimizda ishlab chiqarilishini va ichki bozorini hamda ularga ko‘rsatiladigan xizmatlarni rivojlantirishga ko‘maklashish va uning muvofiqlashtirilishini ta’minlash, iqtisodiyotning real sektori tarmoqlarida va iste’molchilarda zamonaviy dasturiy mahsulotlar, axborot tizimlari va axborot resurslarini joriy etish;
  
• 
  axborot xavfsizligini ta’minlash va kommunikatsiya tarmoqlari, dasturiy mahsulotlar, axborot tizimlari va resurslarini himoya qilishning zamonaviy texnologiyalarini tatbiq etish chora-tadbirlarini amalga oshirish, axborot resurslarini himoya qilish bo‘yicha texnik infratuzilmani yanada rivojlantirish;
  
• 
  zamonaviy kommunikatsiya vositalari sohasida ilmiy tadqiqotlar va ishlanmalarni, kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirishni tashkil qilish, dasturiy mahsulotlar, axborot tizimlari va ma’lumotlar bazalarini ishlab chiqish va tatbiq etish, axborot xavfsizligini ta’minlash va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining boshqa sohalarida shunday ishlarni tashkil etish;
  
• 
  aloqa, axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalar sohasida xalqaro hamkorlikni yo‘lga qo‘yish, ustuvor loyihalarni amalga oshirish, radiochastotalik spektrdan samarali foydalanish uchun hamda vazirlik faoliyati doirasiga kiruvchi boshqa yo‘nalishlar bo‘yicha xorijiy investitsiyalarni jalb etish.
  

Bugungi kunga kelib O’zbekiston Respunlikasida axborotlashtirishni rivojlantirish va jamiyatni axborotlashtirishga oid qator huquqiy-me’yoriy hujjatlar, Davlat dasturlari qabul qilingan. Jumladan O’zbekiston Respublikasining “Telekommunikatsiyalar to`g`risida” (20.08.1999 y.), “Axborotlashtirish to’g’risida” (11.12.2003 y., mazkur qonunga O’zbekiston Respublikasining 2014 yil 4 sentabrdagi O`RQ-373-sonli Qonuniga asosan o`zgartirishlar kiritilgan), “Elektron raqamli imzo to’g’risida” (11.12.2003 y.), “Elektron hujjat aylanishi to’g’risida” (29.04.2004 y.), “Elektron to’lovlar to’g’risida” (16.12.2005 y.), “Davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari faoliyatining ochiqligi to‘g‘risida” (5.05.2014 y.),  “Tijorat siri to‘g‘risida” (11.09.2014 y.)  va  “Jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlari to‘g‘risida” (3.12.2014 y.), “Elektron tijorat to’g’risida” (22.05.2015 y.), “Elektron hukumat to’grisida” (10.12.2015) qonunlari qabul qilindi. Bu qonunlarning qabul qilinishi jamiyatni axborotlashtirish borasida rivojlangan mamlakatlar bilan teng hamkorlik qilish uchun zarur huquqiy-me’yoriy asoslarni yaratib berdi.

“Axborotlashtirish to’g`risida”gi qonunning 3-moddasi O’zbekiston Respublikasining 2014 yil 4 sentabrdagi O’RQ-373-sonli Qonuniga (O’R QHТ, 2014 y., 36-son, 452-modda) asosan quyidagi xatboshi bilan to’ldirilgan:

bloger — Internet jahon axborot tarmog`idagi o’z veb-saytiga va (yoki) veb-sayt sahifasiga hamma erkin foydalanishi mumkin bo’lgan, ijtimoiy-siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy va boshqa xususiyatga ega axborotni joylashtiruvchi, shu jumladan axborotdan foydalanuvchilar tomonidan ushbu axborotni muhokama qilish uchun joylashtiruvchi jismoniy shaxs.

12¹-modda O’zbekiston Respublikasining 2014 yil 4 sentabrdagi O’RQ-373-sonli Qonuniga asosan kiritilgan — O’R QHТ, 2014 y., 36-son, 452-modda)