Iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari

Public cloud (ommaviy bulut) - bu infratuzilma bulutli xisoblash xizmatlaridan keng omma foydalanish imkoniyatiga ega, etkazib beruvchilar tomonidan taqdim etiladi va korporativ tarmoqdan tashqarida joylashadi. Bunday bulut foydalanuvchilari bulut ma’lumotlarini boshqarish yoki unga xizmat ko‘rsatish imkoniyatiga ega bo‘lmaydi, barcha ma’lumot bulut egasiga yuklatiladi. Bulut xizmatlarini etkazib beruvchi dasturiy ta’minotni taqdim etish va xizmat ko‘rsatish, ilovalar va jismoniy infratuzilishni o‘rnatish hamda boshqarish mas’uliyatini o‘z zimmasiga oladi, mijozlar esa foydalanayotgan resurslari uchun haq to‘laydi.

Taklif etilayotgan xizmat abonentlari ixtiyoriy kompaniya yoki yakka foydalanuvchi bo‘lishi mumkin. Ular boshqa echimlarda mumkin bo‘lmagan katta ko‘lamli kengayuvchanlik imkoniyatiga ega biznes-tizim yoki veb-sayt (tarqalish) usullarini engil-oson va mumkin qadar qoniqarli narxlarda taklif etadi. Masalan: Amazon EC2 i Amazon Simple Storage Service (S3), Google Apps/Docs, Salesforce.com, Microsoft Office Web onlayn-xizmatlari.

Shu bilan birga, ommaviy bulut xizmatlari asosan standart konfiguratsiyalar ko‘rinishida, ya’ni, eng ko‘p tarqalgan foydalanish holatlaridan kelib chiqib taqdim etiladi. Bu, foydalanuvchida resurslarni foydalanuvchining o‘zi boshqaradigan tizimlarga solishtirganda konfiguratsiyalarni tanlash imkoniyati qat’iy chegaralangan bo‘ladi. SHuni e’tiborga olish lozimki, foydalanuvchi infratuzilishini kuchsiz nazorat qilinganligidan, me’yoriy talablarga mos kelishlik va qat’iy xavfsizlik choralarini talab qiluvchi jarayonlarni ommaviy bulutda amalga oshirish har doim ham to‘g‘ri kelmaydi.

Hybrid cloud (gibrid bulut) – bu infratuzilma tarqatish modellarini barchasini o‘z ichiga oladi (xususiy, ommaviy). Odatda, korxonalarda yaratiladi, ularni boshqarish bo‘yicha mas’uliyat esa korxona va ommaviy bulutni etkazib beruvchi o‘rtasida taqsimlanadi. Gibrid bulut bir qismi ommaviy bulutga, bir qismi xususiy bulutga tegishli bo‘lgan xizmatlarni taqdim etadi. Odatda, bunday turdagi bulutlar mavsumiy faollik davriga ega tashkilotlarda foydalaniladi. Boshqacha ifodalaganda, ichki AT-infratuzilma joriy masalalarni echish xususiyatiga ega bo‘lmay qolishi bilan quvvatning bir qismi ommaviy bulutga tashlanadi (masalan, ishlov berilmasa korxona uchun xech qanday qiymatga ega bo‘lmaydigan katta hajmdagi statistik axborotlar), shuningdek, ommaviy bulut orqali korxona resurslariga (xususiy bulutga) foydalanuvchilar kirishini taqdim etish uchun ilmiy-amaliy asoslangan gibrid bulut mijozlardan va ikkinchi darajali to‘lovlarni olishda ham xavfsizlikni talab qiluvchi o‘ta muhim jarayonlarda xizmat ko‘rsatishi mumkin.

Hybrid cloudning asosiy kamchiligi bunday echimlarni samarali yaratish va ularni boshqarishni murakkabligi hisoblanadi. Turli manbaalardan xizmatlar olish uchun ularni yagona manbaa sifatida tashkil etilishi zarur bo‘ladi. Xususiy va ommaviy komponentlar o‘rtasidagi o‘zaro hamkorlik echimni yanada murakkablashtirib yuboradi. Bu bulutli hisoblash sohasida yangi arxitekturali konsepsiya hisoblanadi, bu model uchun yangidan-yangi amaliy tavsiya va instrumentlar paydo bo‘ladi, uni keng tarqalishi to‘liq tadqiq etilmaguncha cho‘zilib ketadi.

Amerika “Gartner” tadqiqot va konsalting kompaniyasi vitse prezidenti va etakchi analitigi Tom Bittman fikriga ko‘ra¹⁰, yuqorida sanab o‘tilgan uch turdagi tarqatish modellari orasida ayni damda biznes uchun eng dolzarb bo‘lgan texnologiya xususiy bulut hisoblanadi. T. Bittman xususiy bulut to‘g‘risida yanada aniq tasavvur olish uchun yordam beradigan beshta asosiy lahzani ajratib berdi:

1.