Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsion texnologiyalar va tizimlar

 
 
 
 
 
 
 
 
5-Mavzu: ZAMONAVIY OPERATSION TIZIMLARNING TAVSIFI 
Reja: 
1.  Operatsion tizim tushunchasi. 
2.  WINDOWS operatsion tizimi haqida umumiy tushunchalar 
3.  UNIX va LINUX operatsion tizimlari 
Tayanch so’z va iboralar. Operatsion tizim, WINDOWS, Darcha, UNIX, 
LINUX, 
1.  Operatsion tizim tushunchasi. 
Operatsion  tizim  (OT,  (operating system))  kompyuter  bilan  foydalanuvchi  o‗rtasida 
muloqotni  o‗rnatadi,  kompyuter  asosiy  qurilma  manbalarini,  qo‗shimcha 
qurilmalarning ishini bajaradi. 

---

“Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsion texnologiyalar va tizimlar” 
-40- 
 
 
 
 
 
Operatsion tizim kompyuter ishga tushurilishi bilan yuklanuvchi dastur bo‗lib, 
bu  dastur  foydalanuvchiga  shaxsiy  kompyuter  bilan  muloqot  qilish  vositasi  bo‗lib 
xizmat qiladi, uning barcha qurilmalari ishini boshqarish imkonini beradi. Operatsion 
sistema  yordamida  tezkor  xotiradan  foydalanish,  disklardagi  ma‘lumotlarni  ukish, 
yoki axborotlarni disketlarga yozish,  amaliy dasturlarni ishga tushurish va shu kabi 
turli ishlarni amalga oshiradi.   
 
Shunday  qilib  operatsion  sistemaning  asosiy  vazifasi  foydalanuvchini  uning 
baja-rishi  va  umuman  bilishi  ham  kerak  bulmagan    zerikarli  hamda  juda  murakkab 
ishlardan xolis etish, kompyuter bilan muloqot qilishda qulayliklar yaratishdir. 
 
Dunyoda  juda  kup  kompyuter  modellari  bo‗lib  ularning  birontasi  ham 
operatsion sistemasiz ishlamaydi. 
 
Operatsion tizim shunday dasturki, u kompyuter yoqilishi bilan foydalanuvchi 
bilan  muloqotga  keladi,    kompyuterni  boshqaradi,  operativ  xotira  va  magnitli 
disklardagi  joylarni  nazorat  qiladi,  lozim  bo‗lgan  dastur  va  buyruqlarning 
bajarilishini ta‘minlaydi. 
 
OT  dasturlarni  operativ  xotiraga  ko‗chiradi,  bu  dasturlarning  talablarini  
bajarib,  ishini  ta‘minlaydi.  Dastur  vazifasini  bajarib  bo‗lgandan  keyin  operativ 
xotirani undan tozalaydi, ya‘ni  foydalanuvchi ishlashi uchun operativ xotirada keng 
maydon yaratadi. 
 
Bu  komandalar  asosida  foydalanuvchi  diskni  nomlash,  fayllar  nusxasini 
ko‗chirish,  ekranda  kataloglar  ketma-ketligini    olish,  ixtiyoriy  dasturlar,    printer,  
displey bilan bevosita ishlash imkoniyatiga ega bo‗ladi. 
Operatsion  tizimlar  (OT)  axborotni  qayta  ishlash  jarayonini  boshqaradi  va 
apparat  vositalar  bilan  foydalanuvchilar  orasidagi  o‗zaro  aloqani  ta‘minlaydi. 

---