Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsion texnologiyalar va tizimlar

“Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsion texnologiyalar va tizimlar” 
-13- 
 
 
bajara  oladigan  istalgan  matematik  masalalar  uchun  asosiy  arifmetik  funksiyalarni 
bajarish uchun to‘liq avtomatik  tahlil mashinasi  yangi g‘oyasi bilan chiqdi.  Afsuski 
mashinaning  ishchi  modelini  qurishga  uning  imkoni  bo‘lmadi,  chunki  bu  davrda 
mashina ishlab chiqarish uchun zarur bo‘lgan aniq muhandislik xali mavjud emas edi. 
Biroq,  uning  sa‘y-harakatlari  har  qanday  raqamli  dasturlashtiriladigan  kompyuter 
konstruksiyasi uchun asos bo‘luvchi bir qator tamoyillarni o‘rnatdi. 
Birinchi  avtomatik  hisoblash  mashinalarining  asosiy  kamchiligi  ularning 
dasturlari  dasturlarni  o‘zgartirish  qiyin  bo‘lgan  taxtachalarga  ulangan  edi.  1940 
yillarda,  doktor  Jon  fon  Neyman  dasturiy  ta‘minotning  xal  qilinishi  qiyin  bo‘lgan 
muamolariini  bartaraf  qilishda  yordam  bergan  ―Saqlab  qo‘yiladigan  dastur‖ 
tushunchasini  kiritdi.  Bu    tushunchaning  asosiy  g‘oyasi  operasiyalar  oqimini 
avtomatik  tarzda  yo‘naltirish  uchun  buyruqlar  va  ma‘lumotlar  ketma-ketligini 
kompyuter xotirasida saqlab qolishdir. Bu xususiyat  bir kompyuterga turli dasturlarni 
oson    yuklash  va  bajarish  mumkin  bo‘lgan  zamonaviy  raqamli  kompyuterlarning 
rivojlanishiga  katta  ta‘sir  ko‘rsatdi.  Mana  shu  xususiyati  tufayli,  biz  raqamli 
hisoblash  mashilari  dasturlari  saqlanadigan  zamonaviy  raqamli  kompyuterlarga  tez-
tez murojaat qilamiz.