Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsion texnologiyalar va tizimlar

“Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsion texnologiyalar va tizimlar” 
-71- 
 
 
2. Zakladka - Matnning shu joyini bitta nom berib belgilab qo‘yish. 
3.  Dobavit  perekrestnuyu  ssilku  –  Sahifadagi  matnning bir qismidan  boshqa  matn 
qismiga tez o‘tishni o‘rnatish. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

“Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsion texnologiyalar va tizimlar” 
-72- 
 
 
7-Mavzu: ELEKTRON JADVALLARDAN FOYDALANISH 
TEXNOLOGIYALARI 
Reja: 
1.  Elektron jadvallar haqida umumiy tushuncha 
2.  MS Excelda formulalar ustida amallar bajarish   
3.  MS Excelda diagrammalar hosil qilish 
 
     Tayanch  so‘z  va  iboralar:  Jadval,  Elektron  ,  Excel,  ishchi  varaq,    ustun,  satr, 
katakcha,  diapazon,  formula,  murakkab  formula,massivli  formula,  funksiya, 
diagramma, summa, guruhlash, tartiblash, filtrlash. 
 
1.  Elektron jadvallar haqida umumiy tushuncha 
 
Excel  –  bugungi  kunda  eng  ommaviylashgan  elektron  jadvalli    dasturdir. 
Undan ishbilarmon va olimlar, buxgalterlar va jurnalistlar foydalanadilar. 
 
Uning yordamida turli ro„yxatlar, kataloglar va jadvallar yuritiladi, moliyaviy 
va  statistik  hisobotlar  tuziladi,  jamoat  fikrini  so„rash  natija-lari  va  savdo  korxonasi 
holati  haqida  ma‟lumotlar  hisob-kitob  qilinadi,    ilmiy  tadqiqotlar    natijalari      qayta  
ishlanadi,  uchyotlar  yuritiladi. 
 
Excel jadval ustunlari va satrlari bo„yicha yig„indini hisoblaydi, foizlarni, o„rta 
arifmetiklarni  hisoblaydi,  unda  turli  standart  funksiyalar  -  moliyaviy,  matematik, 
mantiqiy va statistik funksiyalardan foydalanish mumkin. 
 
Jadval  –  har  bir  element  boshqa  elementlarga  nisbatan  tutgan  o„rni  bilan 
aniqlanadigan ma‟lumotlar majmuasidir. 
 
Jadval  bir  necha  ustunlar  va  qatorlardan  iborat  bo„lib,  ular  kesishgan  joy 
kataklardan  iborat.  Kataklarga,  jadvalning  bir  katagini  boshqa  katakga  bog„liqligini    
aniqlaydigan belgilar , matnlar va formular yoziladi.  
 
Elektron  jadval  –  jadval  shaklida  ifodalangan  ma‟lumotlarga  ishlov  berishga 
mo„ljallangan amaliy dasturlar majmuasi. Elektron jadval bilan ishlash quyidagilarga 
imkon beradi: 
-  xilma xil ma‟lumotlarni qulay shaklda taqdim qilish; 
-   jadval kataklaridagi yozuvlarni o„zgartirish; 
-  Vertikal va gorizontal yo„nalish bo„yicha raqamlar qiymatlarining yig„indisini 
avtomatik  tarzda  hisoblash  ,  kataklardagi  yozuvlar  o„zgarganda  qayta 
hisoblash; 
-  Argumentlari katakdagi yozuv bo„lgan funksiyalar qiymatini aniqlash.  
 
Jadvallarni  shakllantirish  turlicha  bo„lishi  mumkin,  ma‟lumotlarni  formatlash 
imkoniyatlari  eng  yaxshi  tekst  –  protsessorlaridagi  kabidir.  Shriftlarni  o„zgartirish, 
alohida  satr,  ustun  yoki  kataklarni  alohida  rang  bilan  ajratish,  jadval  ma‟lumotlari 
bo„yicha grafiklar va diagrammalar tuzish, jadvalga rasmlar qo„shish mumkin. 
 
Dasturning  keyingi  versiyalari  juda  keng  imkoniyatlarga  ega.  Excel  jadval 
ma‟lumotlari  ustida  bajara  oladigan  matematik,  mantiqiy,  buxgalteriya  va  statistik 
funksiyalarning o„zi  ikki yuzdan  ortiq.  
 
Excel dasturida obyekt sifatida quyidagi elementlarni bilishimiz shart: 

---