Iqtisodiyot yo’nalishi 10. 364-guruh talabasi Toyirov Zohidjonning Fan

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
FARG’ONA DAVLAT UNIVERSITETI
IJTIMOIY-IQTISODIY fakultet
IQTISODIYOT yo’nalishi
10.364-guruh talabasi
Toyirov Zohidjonning


Fan: Dehqon va fermer xo’jaliklari iqtisodiyoti.
Mavzu: Chorva mollari mahsuldorligini va chorvachilik mahsulotlari yetishtirishni rejalashtirish.


MUSTAQIL ISHI.
Qabul qildi: Z. Jumaqulov
Farg’ona - 2013 y.


REJA:

1. 
   CHorvachilik tarmoqlari maxsulotlarining axamiyati.
   

2. 
   CHorvachilik tarmoqlarida etishtiriladigan maxsulotlar darajasi va samaradorligi.
   

3. CHorvachilik tarmoqlarini, ularda maxsulot etishtirishni rivojlantirish va samaradorligini oshirish yo‘llari.


1.CHorvachilik tarmoqlari maxsulotlarining axamiyati

CHorvachilik – mamlakat qishloq xo‘jaligining muxim tarkibiy qismidir. CHorvachilik tarmoqlarining maqsadga muvofiq, samarali joylashtirilishi, rivojlantirilishi respublikada mexnat taqsimoti ijobiy xal etilishiga bevosita ta’sir etadi. Xududlarning tabiiy, iqtisodiy sharoitlarini xamda bozor talablarini e’tiborga olgan xolda chorvachilikning qoramolchilik, qo’ychilik, balliqchilik, asalarichilik, andatrachilik tarmoqlari joylashtirilishi va rivojlantirilishi zarur. CHunki bu tarmoqlarda oziq-ovqat va qayta ishlash sanoati korxonalari uchun go‘sht, sut, jun, teri, asal va boshqa maxsulotlar etishtiriladi. Natijada sanoat tarmoqlarining rivojlantirilishi xam ta’minlanadi, chorvachilik tarmoqlarida inson salomatligi uchun zarur, oqsil moddalarga boy bo‘lgan turli xildagi maxsulotlar xam etishtiriladi. 2000-2001 yillarda respublikada axoli jon boshiga o‘rtacha 34 kg. go‘sht (tirik vaznda), 148 kg. sut etishtirilgan. Bu inson organizmi uchun zarur miqdor yoki tibbiyot normativlaridagiga nisbatan ancha kam. SHuning uchun respublika xukumati mamlakatning barcha soxalarida chorvachilikni rivojlantirishga qaratilgan yirik dasturlar ishlab chiqib, ularni amaliyotga tatbik etish bo‘yicha qator chora-tadbirlarni amalga oshirmoqda.

Bundan tashqari chorvachilikda o‘simlikchilik va chorvachilikning ayrim soxalari rivojlanishini ta’minlaydigan maxsulotlar xam etishtirilmoqda. Masalan, chorva chiqindisi – go’ng tuproq unumdorligini oshiradi, o‘simliklar uchun organik o‘\it xisoblanadi. CHorvachilik maxsuloti sut esa axoli tomonidan iste’mol qilinishidan tashqari yangi tu\ilgan yosh xayvonlarga xam beriladi.
CHorvachilik tarmoqlarida yalpi qishloq xo‘jaligi maxsulotining 11 foizga yaqini etishtirilmoqda. Uning 90 foizga yaqinini axoli xo‘jaliklari etkazib bermoqda. Demak, qolgan qismi jamoa mulkchiligiga asoslangan xo‘jaliklar xissasiga to‘\ri kelmoqda. CHorvachilik tarmoqlarida etishtirilayotgan maxsulotlarning asosiy qismi respublika axolisi talablarini qondirish maqsadida ichki bozorlarda, cheklangan miqdori esa tashqi bozorlarda sotilmoqda. Ularni eksport qilish natijasida 2000-2001 yillarda 0,2 mln. AqSH dollari miqdorida valyuta tushgan. Bu talabga to‘liq javob bermaydi.
Kelajakda bu muammoni xal etishga aloxida e’tibor berish maqsadga muvofiqdir. Buning uchun ob’ektiv imkoniyatlar mavjud. Respublika chorvachiligida ekologik jixatdan barcha talablarga javob beradigan go‘sht, sut maxsulotlarini, teri, ayniqsa, qorako’l terisini, jun etishtirishni rivojlantirib, ularni tashqi bozorda sotish mumkin. Bunda axolining chorvachilik maxsulotlariga bo‘lgan talabini qondirish darajasi xam yuksaltiriladi. Natijada tarmoqning mamlakat xalq xo‘jaligidagi o’rni, axamiyati ortadi.