Iqtisodiyot va turizm fakulteti iqtisodiyot kafedrasi «Buxgalteriya hisobi» fanidan

Schyotlarning bog’lanishi

Debet	Kredit
1	Kassadagi naqd pullar bankdagi hisob-kitob schyotiga oʼtkazish uchun inkassatorga topshirildi	5710	5010, 5020
2	Xaridorlarning qarzlari kelib tushgan pul oʼtkazmalari boʼyicha qoplandi	5710	6300, 7310
3	Bankka hali kelib tushmagan pul mablagʼlarini oʼtkazish orqali boʼnak olish	5710	4110
4	Turli debitorlardan pul oʼtkazmalarini olish	5110	5710

T/r	Xo’jalik muomalalarining bog’lanishi	Schyotlarning bog’lanishi
		Дебет	Кредит
1	Ijaraga berilgan asosiy vositalar boʼyicha ijarachidan ijara toʼlovlarining kelib tushishi	5110	4810, 4820
2	Tovarlarni kreditga sotishdan tushgan pullar	5110	4010
3	Kassadan hisob kitob schotiga pul kelib tushdi	5110	5010
4	Mahsulot (tovar, ish, xizmat)lar, asosiy vositalar va boshqa aktivlarning sotilishidan tushgan tushumlar	5530	5110
5	Pul mablagʼlari kassadan hisob-kitob schyotiga topshirildi	5110	5830
6	Chet el valyutasini sotib olish uchun pul mablagʼlari oʼtkazildi	5110	4860
7	Bankka qaytarilgan chek va akkreditivlar boʼyicha summalar hisob-kitob schyotiga oʼtkazildi	5110	4610
8	Qo’shilgan capital hisoblandi	5110	8410
9	Ilgari qisqa muddatli investitsiya tartibida berilgan qarzlarning qaytarilishi	5010	5110
10	Aksiyalar sotib olindi	8610, 8620	5110
11	Ilgari berilgan boʼnak qaytarildi	6010	5110
12	Qondirilgan daʼvolar summasining kelib tushishi	6300, 7310	5110
13	Olingan boʼnaklar summasi	6510-6520	5110
14	Ilgari aktsiyaga obuna boʼlgan taʼsischilardan ulush summasining kelib tushishi	6110, 6120	5110
15	Nominal qiymatdan yuqori bahoda sotilgan aktsiyalardan emission daromadning kelib tushishi	6950	5110
16	Bankdan kassaga pul mablagʼlari kelib tushdi (mehnat haqi, nafaqa, mukofot va shu kabilarni berish uchun)	6910, 6950	5110

Kassada ortiqcha yoki kamomad aniqlansa, inventarizatsiya dalolatnomasining orqa tomonida sodir bo’lgan ortiqcha va kamomadning sabablarini ko’rsatib kassir tushintirish xati yozadi, korxona rahbari esa tekshirish natijasi bo’yicha inventarizatsiya komissiyasi qarorini tasdiqlaydi. Aniqlangan ortiqcha naqd pul quyidagicha buxgalteriya yozuvi bilan kassaga kirim qilinadi: Dt 5010 «Milliy valutadagi pul mablag’lari» schyoti, Kt 9390 «Boshqa operatsion daromadlar» schyoti.

Aniqlangan kamomad esa quyidagicha buxgalteriya yozuvi bilan kassirdan undirib olinadi: D-t 4730 «Moddiy zararni qoplash bo’yicha xodimlarining qarzi» schyoti, K-t 5010 «Milliy valutadagi pul mablag’lari» schyoti.
Naqd valutani hisobga olish uchun alohida 5020 «Chet el valutasidagi pul mablag’lari» schyoti tayinlangan. Naqd xorijiy valuta harakatining hisobi kassa daftarida yuritiladi. Bu daftarda xorijiy valuta operatsiyalarining hajmiga qarab taxminan bir necha betlar ajratiladi. Bankdan naqd xorijiy valutani olinishi quyidagicha buxgalteriya yozuvi bilan rasmiylashtiriladi: D-t 5020 «Chet el valutasidagi pul mablag’lari» schyoti, K-t 5210 «Mamlakat ichidagi valuta schyotlari» schyoti.
Agar korxonada biror hisobdor shaxsga safar xarajatlari berilganda: D-t 4220 «Хizmat safarlariga berilgan bo’naklar» schyoti, K-t 5020 «Chet el valutasidagi pul mablag’lari» schyoti.
Kassadagi naqd xorijiy valuta qoldig’i vaqti-vaqti bilan so’mga nisbatan qaytadan baholanib turiladi. Ijobiy va salbiy kurs farqi 5020 «Chet el valutasidagi pul mablag’lari» schyotida tegishli 9540 «Valutalar kurslari farqlaridan foydalar» yoki 9620 «Valutalar kurslari farqlaridan zararlar» schyotlari bilan bog’liqlikda aks ettiriladi.