"iqtisodiyot va menejment "

2.3.
 
Korxonalarda ishlab chiqarishni boshqarish. 
Ishlab chiqarishni boshqarish. 
Ob`yektiv dunyo jonsiz va jonli tabiatdan 
tashkil topgan. Har ikkisi ham doimo rivojlanishda va harakatda bo`ladi. Shu sababli 
ular boshqarishga muhtojdir. Shunga binoan boshqarish ham ikki asosiy turga 
bo`linadi: 

jonsiz tabiatni boshqarish; 

jonli tabiatni boshqarish. 
Boshqarishning bu turlaridan har biri, o`z navbatida, bir necha xillarga 
bo`linadi. Masalan, jonli tabiatni boshqarish:

jamiyatni boshqarish; 

jamoat tashkilotlarini boshqarish; 

ishlab chiqarishni boshqarish; 

xodimlarni boshqarish kabilarga bo`linadi. 

---

48 
Boshqaruv ijtimoiy rivojlanish mahsuli va ijtimoiy mehnat jarayonining 
ob`yektiv zaruriy unsuridir. Binobarin, har qanday nisbatan katta miqyosda amalga 
oshiriladigan bevosita ijtimoiy yoki birgalikda qilinadigan mehnat idora qiluvchiga 
ma`lum darajada muhtojdir. Bu idora qiluvchi yakka ishlar o`rtasida uyg’unlik 
o`rnatadi va ishlab chiqarish organizmining mustaqil organlari harakatidan farq qilib, 
butun ishlab chiqarish organizmining harakatidan kelib chiqadigan funktsiyalarni 
bajaradi. 
Ishlab chiqarishni boshqarish deganda ishlab chiqarish doirasida amalga 
oshiriladigan rahbarlik, tashkilotchilik va ma`muriy xarakterdagi alohida faoliyat 
tushuniladi. Bunday boshqaruvda ikki tomon: 

ijtimoiy-iqtisodiy; 

tashkiliy-texnik tomonlar farqlanadi.
Bu har ikkala tomon o`zaro bog’liqdir, lekin ishlab chiqarishning borishiga 
ijtimoiy-iqtisodiy tomon hal qiluvchi ta`sir ko`rsatadi, chunki ishlab chiqarishni 
boshqarish eng avvalo, odamlarni, ularning mehnatini boshqarishdir.
Ijtimoiy mehnat taqsimotiga ko`ra boshqaruv: sanoat ishlab chiqarishni, qishloq 
xo`jalik ishlab chiqarishini, transportni, savdoni va hokazolarni boshqarishga 
bo`linadi. Hududiy boshqarish darajasiga ko`ra boshqaruv: tuman, viloyat, mamlakat 
miqyosidagi ishlab chiqarishni boshqarish turlariga bo`linadi.
Boshqarishga korxona nuqtai-nazaridan quyidagicha ta`rif berish mumkin.