Iqtisodiyot” kafedrasi “moliya” fanidan kurs ishi mavzu

Foizli stavkalarni tenglashtirish.

Moliyaviy bozordagi raqobat ekvivalent aktivlarga kiritilgan mablag‘lar bo‘yicha foiz stavkalari bir xil bo‘lishiga olib keladi. Faraz qilaylik, misol uchun bir yillik AQSH G‘aznachilik veksellari bo‘yicha bugungi kunda 4% to‘lamoqdalar. Boshqa ilg‘or moliya tashkilotlarining, misol uchun Jahon banki (World bank)ning dollarli qarz majburiyatlari bo‘yicha yillik foiz stavkalari (ushbu holatda ham to‘lolmaslik riski mutlaqo yo‘qligini hisobga olgan holda) qanaqa bo‘lishi mumkin? Buning javobi quyidagicha bo‘lishi kerak: taxminan yillik 4%.

Endi bunday javob qanday olinganini ko‘rib chiqamiz. Faraz qilaylik, Jahon banki jalb qilinayotgan mablag‘lar bo‘yicha 4%dan pastroq stavkani taklif qilmoqda. Ma’lumotlardan boxabar investorlar bunday stavka evaziga uning qimmatli qog‘ozlarini olmaydi, balki AQSH G‘aznachiligining bir yillik veksellarini sotib oladi. Agar Jahon banki o‘z obliga-siyalarini astoydil sotish niyatida bo‘lsa, kamida AQSH G‘aznachiligining stavkasini taklif qilishi kerak bo‘ladi.

Bozor iqtisodiyotida daromadlilik stavkalari darajasiga ta’sir etuvchi asosiy quyidagi to‘rtta omil mavjud: