Iqtisodiyot” kafedrasi “menejment” fanidan Oʻquv-uslubiy majmua

Munozara Savollari

1. 
   Lehman Brothersdagi holatni etik yondashuvi bilan (tomonidan) tasvirlang. Bu yerda nima sodir boʻlganligi haqida fikringiz qanday?
   
2. 
   Lehman Brothersdagi madaniyat nimaga oʻxshaydi? Qanday qilib bu madaniyat kompaniya’ning halokatga yuz tutishiga olib keldi?
   
3. 
   Kompaniya’ning qulashida Lehmanning boshqaruvchilari qanday roʻl oʻynaganlar? Ular masuliyatli va axloqli edilarmi? Muhokama qiling.
   
4. 
   Lehman Brothersda sodir boʻlgan narsalarni oldini olish uchun biror boshqa narsa qilinishi mumkinmidi?
   
5. 
   Ommaning Enron haqidagi barcha shov-shuvlaridan va aksiyadorlarni himoya qilish uchun Sarbanes-Oxley Acti dan soʻng ham nima uchun biz bu kabi holatlarni guvohi boʻlyapmiz deb oʻylaysiz? Bizneslarni ahloq yuzasidan ish yurita olishadi yoki kerak deb kutishimiz sababsizmi?
   

“GREEN UP ON AISLE TWO”

Ehtimol bu sizning hayolingizga tajribasizlik bilan ish yuritayotgandek oʻylashingiz mumkin boʻlgan eng soʻngi kompaniyadir. Yer sharida 8,400 ta dunyoning eng katta sotuv rastalariga ega Walmart katta miqdordagi mahsulotlarni aylanmasini amalga oshirib, katta miqdordagi kuchdan va boshqa resurslardan oʻz biznesini amalga oshirish uchun foydalanadi. Shuning uchun oʻz taminot tizimidan 20 million metr tonna fabrika gaz chiqindilarini qisqartiruvchi ya’ni u yiliga 3.8 million avtomobillarni yoʻllardagi qatnovini toʻxtatishga teng kompaniya’ning e’loni ommani etiborini tortdi.Bu e’lon kompaniya oʻz mahsulotlari qanchalik tabiatni muhofazasiga qaratilganligining barqarorligi indeksini yaratishini aytganidan bir necha oylardan soʻng yaratildi.
Walmartning 3 fazali rejasining birinchi qismi oʻzlarining zavod gaz chiqindilari, suv va qattiq chiqindi isrofini qisqartirish sayi-harakatlari, va biznes faoliyatlari haqidagi boshqa detallar haqida 1 ta savollardan iborqat soʻrovnomadan foydalaniob oʻzining 100,000 dan ortiq taminotchilaridan malumot olmoqda edi. Bu malumot 2009-yilning oktabrigacha qabul qilindi va uni malumotlar zaxirasiga kiritish jarayonining ikkinchi fazasi boshlangan. Uchinchi faza esa shu barcha malumotlarni oxir-oqibat osonlik bilan tushunilgan universal darajalsh tizimiga ega, ozuqaviylik belgisiga oʻxshash biroq atrof-muhit va ijtimoiy barqarorlik haqidagi detallarga asoslangan boʻlganlariga ega boʻlishni taqazo etadi. Biroq, bu sayi-harakat 2013-yilgacha erishilmasligini ehtimoli bor.
Bu holat kompaniya’ning atrof-muhitga zarar yetkizmaslikka qaratilgan ilk qadami emas. Soʻngi yillarda Walmart bir qancha atrof mihitga oid tashabbuslarni boshladi va ular oʻz yuk mashinalarini va DVD larni ishlab chiqaruvchi 20^th Century Fox Home Entertainment bilan ishlashning samaradorligini oshirib, CD disklarini markazidagi plastik qavariq joyini olib tashlash orqali fabrika gaz chiqindilarini qisqartirishni oʻz ichiga oladi. Atrof mugitga zarar yetkazmaslikning eng soʻngi tashabbusining eng qiyin qismi oʻz taminotchilarini ularning oʻzlarining atrof-muhitga oid muammolarni aniqlashga va kamaytirishga vaqt va mablag` ajratishlariga koʻndirib kelmoqda. Ayniqsa, taminotchilardan “xom-ashyodan foydlanishdan to qayta ishlashgacha boʻlgan oʻz mahsulotlaridan ajralayotgan karbon ni aniqlashni” soʻralmoqda. Taminotchilarning ishtiroki majburiy boʻlmasada, Walmart oʻz maqsadlarini baham koʻrgan taminotchilari bilangina biznes qilishga qiziqishini bildirdi. Shuningdek, kompaniya Environmental Defense Fund, ClearCarbon, Applied Sustainability Center (Arkansas universitetida joylashgan),va Carbon Disclosure Project kabi tashkilotlar bilan ham birgalikda ish yuritmoqda. Bu guruhlar Walmartga va uning taminotchilariga maslahatlar beradi va chiqindilarni kamaytirishni oʻlchashda va baholashda koʻmaklashadi.