Iqtisodiyot fakulteti

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR ROʻYHATI………….……………... 37

KIRISH

Xalqaro valyuta tizimining tuzilishi va mazmun mohiyati. XX asrning o‘rtalarida xalqaro iqtisodiy, moliyaviy va valyuta munosabatlari taraqqiyotni haraktga keltiruvchi yangi kuchga aylandi. Umumiy bozor va ochiq iqtisodiyot yo‘nalishiga keng yo‘l ochish uchun savdo ayirboshlashni jadallashtirish, xalqaro moliyaviy tizimni rivojlantirish, yangi valyuta bozorlarini tashkil qilish va turli mamlakatlar o‘rtasida valyuta-pul munosabatlarini kengaytirish shartlarini amalga oshirish lozimligini ko‘rsatdi.

Mamlakatlararo iqtisodiy aloqalarning turli-tuman shakllarida,ya’ni tovarlar va xizmatalar bilan savdo-sotiq qilish, ssuda sarmoyasi va investitsiyalarning harakati, ishlab chiqarish va fan-texnika borasidagi hamkorlik, ishchi kuchlarining ko‘chishi (migratsiyasi) va xalqaro turizm-bularning hammasi valyuta munosabatlarni yuzaga keltiradi.

Valyuta munosabatlari milliy hamda xalqaro darajada amalga oshiriladi. Milliy darajadagi munosabat milliy valyuta tizimi (MVT)ni o‘z ichiga qamrab oladi. Milliy valyuta tizimi - milliy valyutani chet el valyutasiga almashtirish shu bilan birga almashtirish bilan bog‘liq bo‘lmagan, chet el valyutasiga doir boshqa operatsiyalarni tartibga soluvchi qonuniy mustahkamlangan tizim hisoblanadi. MVT ning o‘ziga xos xususiyatlari ichki iqtisodiy taraqqiyotga erishish va tashqi iqtisodiy aloqalarda ikki mamlakat munosabatlarini barqarorlashtirishda muhim ahamiyat kasb etadi.

Milliy valyuta tizimi qo‘yidagi ko‘rinishlarda o‘z aksini topadi:

• 
  milliy valyuta birligi;
  
• 
  oltin valyuta rezervlari tuzilmasi;
  
• 
  milliy valyuta va valyuta kursi mexanizmning tengligi;
  
• 
  valyutalarni avvalgi holatiga qaytarishga sharoit yaratish;
  
• 
  naqd va po‘l o‘tkazish yo‘li bilan valyutaga nisbatan muammolarni cheklash;
  
• 
  mamlakatlar o‘rtasida tashqi iqtisodiy hisob-kitoblarda tartibni saqlash va boshqalar.
  

Moliyaviy aloqalarda milliy valyuta tizimi valyuta kurslari va ularning tengligi bilan namoyon bo‘ladi. Valyuta kursi - bir mamlakatning boshqa mamlakat pul birliklarida ifolangan pul birligi narxi.

Paritet-bu valyuta kursining asosi hisoblangan nisbat. U valyutaning oltin rezervlari tuzilmasining asosini ham belgilaydi.