"iqtisodiyot "fakulteti "iqtisodiyot nazariyasi" kafedrasi

Kurs ishining maqsadi : COVID -19 kelib chiqan sabablarni o’rganish va unga tahlil qilish insonlar eng katta zarab berilgan kasallik hisoblanadi va unga qarshi vaksina mavjud vazifasi: Covid -19 qarshi kurashish davlatlar o’rtasidagi karantin choralari oz-ozdan kamaytirish zarur choralarni qo’llash aholi o’rtasida karantin qoidalariga qat’iy bo’ysunish lozimdir.

1-BPANDEMIYANING GLOBAL IQTISODIYITGA TA’SIRI

COVID-19 pandemiyasi ijtimoiy sohada hamda iqtisodiyot tarmoqlarini jiddiy sinovdan o’tkazmoqda .shu bilan birga, pandemiya davrida “buyuk yopilish” atamasi bilan kirib kelgan iqtisodiy inqiroz xalqaro xo’jalik aloqalarida ‘’qiymat zanjirlari” ni uzilishi bilan birga xizmat ko’rsatish va servis tarmoqlariga ham jiddiy salbiy ta’siri ko’rsatib jaxon iqtisodiyotining retsessiyasini boshlab berdi. bu inqirozning o’ziga xos tomoni shundaki –unda ham talab’ham taklif inqirozi bilan birga tarixdagi eng katta ishsizlik muammosi kuzatilmoqda .

Bunda quyidagi omillar sabab bo’ladi:

Birinchidan, talab inqirozi-jaxon aholisining 80%i karantinga tushish natijasida tovar (asosan uzoq muddatli iste’mol tovarlari) va xizmatlar iste’moli pasayishi ;

Ikkinchidan, yirik iqtisodiyotlarda yalpi talab tushishi natijasida yaimning o’sish sur’atlari 5-10-% pasaydi. Goldman sachs prognozlariga ko’ra, 2020 yilda aqshda yaim -6%,xitoy yaim-9%ga tushishi jahon ekspertlari pandemiya tufayli joriy qilingan qat’iy karantin qoidalari ta’lim, jumladan oliy ta’lim uchun yangi imkoniyatlar yaratganini e’tirof etishmoqda.

Koronavirus pandemiyasi ko‘p sohalarda insonlar hayot tarzini tubdan o‘zgartirishi mumkin. Hatto konservativ soha hisoblanadigan ta’lim tizimini ham yangi sharoitlarga tezkor moslashishga va o‘zgacha tartib-qoidalar bo‘yicha ish olib borishga majbur qildi.

Uzanalytics.com saytining yozishicha, Xalqaro tashkilotlar, jumladan, YuNESKO, Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (IHTT), hamda Jahon banki ushbu pandemiyani o‘rta, maxsus va oliy ta’limning fors-major vaziyatlarga tayyorgarligini tekshiruvdan o‘tkazayotgan holat deb baholashmoqda. Buning sababi, jahondagi barcha ta’lim muassasalari yangi formatga o‘tib, ommaviy tarzda masofali o‘qitish tajribasini qo‘llashga majbur bo‘lishdi. O‘z o‘rnida, bu qator muammolarni keltirib chiqardi. Birinchidan, internet texnologiyalaridan foydalanish uchun o‘qituvchi va talabalarda raqamli savodxonlikning yetarli emasligi, ikkinchidan, internet tezligining pastligi, uchinchidan esa, ba’zi mamlakatlarda internetga ulanish imkoniyatining kamligi yoki aholining aksariyat qismi uchun deyarli yo‘qligi va to‘rtinchidan, aksariyat ta’lim oluvchilarda masofaviy o‘qish uchun texnik vositalarning (kompyuter, noutbuk, gadjetlarning) mavjud emasligi. Shubhasiz, bunday holat ta’lim sifatiga salbiy ta’sir etmasdan qolmadi, texnik nosozliklar va boshqa omillar o‘quv jarayonida uzilishlarga olib keldi.

Lekin shu bilan birga, jahon ekspertlari pandemiya tufayli joriy qilingan qat’iy karantin qoidalari ta’lim, jumladan oliy ta’lim uchun yangi imkoniyatlar yaratganini e’tirof etishmoqda. Xususan, Armanistonda karantin paytida masofaviy ta’lim olish imkonini beruvchi universitetlarning yagona iUniversity platformasi ishga tushirildi, Birlashgan Arab Amirliklari global tarmog‘ida ta’lim olish va biznes yuritish uchun 5 ta: Google Hangouts Meet, Cisco Webex, Avaya Spaces, Blue Jeans va Slack nomli ilovalar uzluksiz ishlay boshladi. Kiprda ta’lim va fan vazirligi Pedagogika instituti orqali masofaviy ta’lim olib borish uchun o‘qituvchilarni tezkor tayyorlash ishlarini tashkil qildi. Rossiya universitetlarida esa qo‘shimcha reallik (AR – augmented reality) texnologiyasining qo‘llanilishi (RF “Perviy kanal”dagi “Vremya” axborot ko‘rsatuvi, 2020 yil 12 maydagi efir) ta’limda innovatsiya bo‘ldi.