"iqtisodiyot "fakulteti "iqtisodiyot nazariyasi" kafedrasi

Yalpi ichki mahsulot
(YAIM) — mamlakat iqtisodiy faoliyatining muayyan 
davr (oy, chorak, yil) davomidagi umumiy natijalarini tavsiflaydigan ko
ʻ
rsatkich. 
Mamlakat hududida joylashgan barcha korxonalar (chet el va qo
ʻ
shma korxonalari 
ham shu hisobga kiradi) tomonidan jami ishlab chiqarish omillari bilan ishlab 
chiqarilgan tovarlar va xizmatlarning bozor qiymatlaridagi ifodasi bo
ʻ
lib, uning 
miqdori 
milliy 
hisoblar 
tizimi 
asosida 
hisoblab 
chiqiladi. 
Mamlakat 
iqtisodiyotining rivojlanishini makrodarajada tavsiflash va tahlil etishda 
foydalaniladi. O
ʻ
zbekistonda 2003- yilda amaldagi narxlarda 9964,1 mlrd. so
ʻ
mlik 
YAIM ishlab chiqarildi. Bu 2002-yilga nisbatan 4,4 % ga ko
ʻ
p demakdir.
2
Yaratilgan YAIMning tarmoq tuzilmasi quyidagicha: uning 48,5% tovarlar ishlab 
chiqarish (uning 15% sanoatda, 28,8% qishloq xo
ʻ
jaligida, 4,5% qurilishda) va 
38,1% xizmatlar ko
ʻ
rsatish (uning 8,5% traneport va aloqada, 9,4% savdo va 
umumiy ovqatlanishda, 20,2% bozor va nobozor xizmatlarda)ga, 13,4% mahsulot 
https://qomus.info/oz/encyclopedia/y/yalpi-ichki-mahsulot/2

---

25 
va eksportimport operatsiyalari sof soliqlariga to
ʻ
g
ʻ
ri keldi. Milliy statistikada 
asosiy makroiqtisodiy ko
ʻ
rsatkich sifatida YAIM yoki yalpi milliy mahsulot 
(YAMM), hatto yalpi milliy daromad (YAMD) ham qabul qilinishi mumkin. Mas, 
AQSH va Yaponiyada YAIM emas, balki YAMM asosiy makroiqtisodiy 
ko
ʻ
rsatkich hisoblanadi. Ammo BMT ning milliy hisoblar tizimida YAIM 
birlamchi iqtisodiy ko
ʻ
rsatkich bo
ʻ
lib xizmat qiladi. Miqdor jihatdan bu 
ko
ʻ
rsatkichlar o
ʻ
rtasidagi tafovut unchalik katta emas: rivojlangan mamlakatlarda
3
bu tafovut bir foizdan oshmaydi. Chet ellarda ishlovchi fuqarolardan tushadigan 
daromadlar salmoqli bo
ʻ
lgan mamlakatlarda bu tafovut kattaroq bo
ʻ
lishi mumkin. 
https://enc.for.uz/w/index.php?title=Yalpi_ichki_mahsulot&variant=uz-
latn&mobileaction=toggle_view_desktop#cite_note-2
3

---

26