Iqtisodiyot asoslari fani predmeti vazifasi va ahamiyati

Soliqqa tortishning regressiv (pasayib, kamayib boruvchi) tizimi – soliq undirishning shunday usuliki, unda soliqlarni hisoblash sxemasi (chizmasi usuli) proporsional tizimining ko‘zgudagi teskari aksidir: bu tizimda soliq stavkasining soliqqa tortiladigan daromad yoki mulkning mutlaq hajmining o‘sishiga qarab kamaytirib borilishi ko‘zda tutilgan.

Raqobatga bardoshlilikni belgilash

Raqobatga bardoshlilik deyilganida tovarning bozordagi muvaffaqiyatini, ya’ni keng taqdim etilgan raqobatlashuvchi tovarlar olami (o‘xshash)lar o‘rtasida aynan shu tovarning afzalligini belgilovchi, tovarning bozordagi muvaffaqiyatining hal qiluvchi omili bo‘lgan iste’mol va qiymat (baho) xarakteristikalari tushuniladi.

Sifat – bu mahsulotning unga shart qilib qo‘ygan yoki ko‘zda tutilgan talablarni qondirish qobiliyatini beruvchi xususiyatlar va xarakteristikalar yig‘indisidir. Sifat raqobatbardoshlilikning tarkibiy qismidir. Bozor iqtisodiyoti sharoitlarida bozor tovarning raqobatga bardoshliligini va sifatini o‘zi tartibga soladi. Davlat o‘rni esa ularni qo‘llab-quvvatlashdan iboratdir, xolos. Buning uchun choralarning tizimi tuzilgan. Bular:

Eng avvalo, qonunchilik bazasidir. Uning asosini iste’molchilarning huquqlarini himoya qilish haqidagi qonun standartlashtirish va sertifikatlashtirish haqidagi qonun, standartlashtirish, me’yorlar va qoidalar ustidan davlat nazorati to‘g‘risidagi qonun va boshqa hujjatlardir.

Standartlashtirish – texnikaning va axborot tizimlarining qo‘shiluvchanligini, o‘zaro almashinuvini, unifikatsiyalanishi (bir xillikka keltirilishi)ni, tiyinlashtirilishini, mahsulotlar va ishlarning ishlab chiqarish sifatini boshqarish jarayonlarining xavfsizlik me’yorlari va ekologik talablarga javob berishini, xarakteristikalar va xususiyatlarining birligini ta’minlovchi bebaho vositadir. Standartlashtirish obyektiv iqtisodiy qonunlarini namoyon bo‘lishining shakllaridan biridir.

Sertifikatlashtirish – sertifikat yoki muvofiqlik belgisi vositasida mahsulotning ma’lum bir standartlariga yoki tashqi sharoitlarga mos, javob bera olishlarini tasdiqlash maqsadidagi harakatlar va jarayonlarning yig‘indisidir.

Davlat mahsulotning raqobatga bardoshligini aniqlash mezonlarini ishlab chiqadi. Bular:

 texnik parametrlar;

 mo‘ljal parametrlari;

 ergonomik parametrlar;

 estetik parametrlar;

 me’yoriy parametrlar.