Iqtisodiyot asoslari fani predmeti vazifasi va ahamiyati

Milliy hisoblar tizimi

Milliy schet (hisob)lar tizimi (MHT) mamlakatning asosiy iqtisodiy ko‘rsatkichlarini baholashning xalqaro standartidir. Uning tarkibiy qismlari quyidagi makroiqtisodiy ko‘rsatkichlardir:

1. Yalpi milliy mahsulot.

YaMMni mamlakatda yaratilgan mahsulotlarga ketgan xarajatlar va mahsulot ishlab chiqarish natijasida olingan daromadlar bo‘yicha hisoblab chiqarishning usullari ishlab chiqilgan:

Xarajatlar bo‘yicha hisob-kitoblar

GNP=C+I+G+X

GNP – Yalpi milliy mahsulot;

I – investitsiyalar;

C – iste’mol;

G – hukumat xarajatlari;

X – sof eksport;

C – harfi bilan belgilangan iste’mol xarajatlari uy xo‘jaliklarini tovar va xizmatlarining har xil turlariga ketkazgan xarajatlarini ham o‘z ichiga oladi.

I – investitsiyalarga ketgan xarajatlar – bu investitsion tovarlar hisoblanuvchi uskunalar, ishlab chiqarish binolari, moddiy-texnik zaxiralar, uy-joy qurilishiga ishlatiladigan xarajatlar va amortizatsiya xarajatidir;

G – davlat xarajatlari bo‘lib, davlatning bevosita tovarlar ishlab chiqarishga va xizmatlar ko‘rsatishga yo‘naltiriluvchi xarajatlarni birlashtiradi;

X – sof eksport – bu eksport va import hajmlari o‘rtasidagi farq.