Iqtisodiy va texnologik taraqqiyotning yangi bosqichi sifatida namoyon bo‘layotgan raqamli inqilob insoniyat hayotini shiddat bilan o‘zgartirib, keng imkoniyatlar yaratish bilan birga

Palm top kompyuterlari qanday kompyuterlar?

Kompyuter dasturlari qanday turlarga ajraladi?

Amaliy dasturlariga qanday dasturlar kiradi?

Tizimli dasturlarga qanday dasturlar kiradi?

Dasturlashtirish tizimlari qachon qo’llaniladi?


7-Mavzu: Tizimli blok va uning tuzilmasi. Kompyuterda ma’lumotlarni tashkil etish va saqlash.
Reja:

1. 
   Tizimli blok va uning tuzilmasi;
   
2. 
   Monitor ,va klaviatura;
   
3. 
   Kompyuterning qo’shimcha qurilmalari;
   
4. 
   Kompyuterda ma’lumotlarni tashkil etish.
   

Tayanch tushunchalar: protsessor, ona plata, vinchester, mikroprotsessor, operativ xotira, monoxromli va suyuq kristalli monitorlar, bit, bayt, fayl, mantiqiy disk…


Tizimli (Sistemaviy) blok (Protsessor) – kompyuterning asosiy qismi bo`lib, o`z ichiga quyidagilarni elementlarni jamlaydi (2.2-rasm).
Ona plata (Motherboard), Mikroprotsessor, Qattiq disk (vinchester), Operativ xotira (OZU), CD-ROM (CD-RW), DVD-ROM, (DVD-RW), Tashqi qurilmalar kontrolleri, shinalar, elektr ta`minoti bloki va boshqalar.



2.2-rasm. Protsessor.
Ona plata (Motherboard) - asosiy elektron sxema bo`lib, unga tashqi qurilmalar kontrollerlari shina orqali ulanadi, unga mikroprosessor, BIOS, operativ xotira, sistemali plataning mikrosxemalar to`plami, ikkinchi pog`ona kesh-hotira (kesh L2), shina raz`yomlari, sistemali soat hamda CMOS uchun lektr manbai (batareya), kiritish-chiqarish mikrosxemasi kabi elementlar tikiladi va tashqi qurilmalar kontrollerlari o`rnatiladi (2.3-rasm).

2.3-rasm. Ona plata.


Mikroprosessor (CPU) arifmetik-mantiqiy qurilma bo`lib, kompyuterning «yuragi» hisoblanadi
Dаstur yordаmidа bеrilgаn mа`lumоtlаrni o`zgаrtirаdigаn, hаmmа xisоblаsh jаrаyonlаrini bоshqаrаdigаn hаmdа hisоblаsh ishlаrigа tеgishli mоslаmаlаrning o`zаrо аlоqаsini o`rnаtаdigаn qurilmа — mikroprоsеssоr dеb аtаlаdi. Аrifmеtik vа mаntiqiy аmаllаrni bаjаrish, hоtirаgа murоjааt qilish, dаsturdаgi ko`rsаtmаlаrning bеrilgаn kеtmа-kеtlikdа bаjаrilishini bоshqаrish vа bоshqа аmаllаr mikroprоsеssоr zimmаsidаdir.
Mikroprosessor sekundiga millionlab har xil amallarni bajaradi. Kompyuterlarda INTEL, AMD, IBM va boshqa firmalarning mikroprosessorlari ishlatilmoqda.