Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

 

162 

 

Janubiy  Koreya,  Tayvan  va  so‗nggi  yillarda  Xitoy  bilan  ham  bu  aloqalarni 

kuchaytirgan. 

1989-yilda  tashkil  topgan  Osiyo-Tinch  okeani  iqtisodiy  hamjamiyati 

tashkiloti  (ATEC)  Janubiy  Osiyoda  iqtisodiy  integratsiya  taraqqiyotini 

rivojlantirdi.  Uning  tarkibiga  21  ta  Osiyo  va  Janubiy  hamda  Shimoliy  Amerika 

mamlakatlari  kiradi.  1997-yilda  esa,  ular  qatoriga  Rossiya  ham  qo‗shildi.  ATES 

rejasiga ko‗ra, dunyo erkin savdo hududida bu mamlakatlar boj va ichki baryerlar 

to‗lovidan ozod etilgan. 

Integratsion  jarayonlar  Yer  sharining  turli  hududlarida,  turli  qit‘alarda  jadal 

holda rivojlanmoqda. Ya‘ni, Afrika, Yaqin Sharq, Lotin Amerikasi, Avstraliya va 

Okeaniya,  Markaziy  Osiyoda,  1989-yilda  Afrika  kontinentining  shimoliy  qismida 

Jazoir,  Liviya,  Mavritaniya,  Marakko,  Tunislardan  iborat  Mag‗rib  arab  ittifoqi 

tuziladi.  1981-yilda  esa  Fors  ko‗rfazi  atrofidagi  arab  davlatlari  (Saudiya 

Arabistoni,  Quvayt,  Qatar,  Bahreyn,  BAA,  Ummon)dan  iborat  hamjamiyat 

kengashi (soveti) tashkil etilgan. Sobiq Sovet ittifoqi respulikalari 1991-1993-yillar 

mobaynida  MDH  doirasida  Iqtisodiy  ittifoqni  shakllantirishga  harakat  qildilar. 

1992-yilda  esa  Eron,  Pokiston,  Turkiya,  Ozarbayjon,  Qozog‗iston  va  O‗rta  Osiyo 

mamlakatlaridan  iborat  Markaziy  Osiyo  iqtisodiy  hamjamiyat  tashkiloti 

tuzilganligi e‘lon qilindi. 

1996-yilda  Rossiya  va  Belorus  hamkorligi,  1995-yilda  esa  Yevrosiyo 

iqtisodiy  hamkorligi  (Rossiya,  Belorussiya,  Qozog‗iston,  Qirg‗iziston,  Tojikiston 

davtlari)  bojxona  ittifoqi  va  yagona  iqtisodiy  makon  to‗g‗risida,  1998-yilda 

Markaziy  Osiyo  iqtisodiy  hamkorligi  tashkilotini  (Qozog‗iston,  O‗zbekiston, 

Qirg‗iziston  va  Tojikiston  davlatlari)  tuzdilar.  Xitoy,  Rossiya,  Qozog‗iston, 

O‗zbekiston  Tojikiston  va  Qirg‗iziston  davlatlari  Shanxay  Iqtisodiy  Hamkorligi 

tashkilotini  keyinchalik  esa  uning  negizida  Yevroosiyo  iqtisodiy  hamkorligi 

tashkilotini  barpo  etdilar.  Kelajakda  ushbu  tashkilotga  a‘zo  bo‗lib  kirish  uchun 

---