Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

 

161 

 

Ushbu hudud hisobiga hozirda 565 turdagi dunyo yalpi ichki mahsulotlarini ishlab 

chiqarish va jahon eksporti va importining 45 foizlik ulushi to‗g‗ri kelmoqda.  

Osiyo-Tinch  okeani  hududi  integratsion  jarayonlarining  o‗ziga  xos 

xususiyatlari quyidagilardan iborat: 



 

 bu  integratsiyaga  iqtisodiyoti  rivojlangan  va  rivojlanayotgan  davlatlar  jalb 

etiladi; 



 

 integratsiya  jarayonlari  hududidagi  mamlakatlar  firma  va  korporatsiyalari 

o‗rtasida, asosan, makroiqtisodiy darajalarning yuqoriligi; 



 

 integratsiya  jarayonlarining  maxsus  alohida  hududlarda  yuqori  darajada 

ro‗y berishi; 



 

 integratsiya  jarayonlari  yuqori  tayyorgarlikda  tashkil  etilmagan  hududlarni 

rivojlantirishi; 



 

 mavjud integratsion guruhlarning aniq rasmiylashtirilmaganligi. 

Osiyo-Tinch  okeani  hududi  bir  qator  subregional  birlashmalar,  ya‘ni  Janubi-

Sharqiy  Osiyo  mamlakatlari  assotsiatsiyasi  (ASEAN).  Osiyo-Tinch  okeani 

iqtisodiy  hamjamiyati  tashkiloti  (ATEC)  –  Avstraliya,  Yangi  Zelandiya  erkin 

savdo  hududi,  Janubi-Tinch  okean  forumi  (YuTF),  Tinch  okeani  iqtisodiy  soveti 

(TES)dan tashkil topgan. 

Osiyo-Tinch  okeani  hududi  jarayonlarida  asosiy  rolni  Yaponiya  o‗ynaydi. 

So‗nggi  yillarda  uning  yoniga  ―Osiyo  yo‗lbars‖lari  (Janubiy  Koreya,  Tayvan, 

Singapur,  Gonkong)  hamda  AQSH  va  Xitoy  qo‗shildi.  Hozirda  integratsiya 

jarayonlari  faollashayotgan  yana  bir  birlashma  Janubiy-Sharqiy  Osiyo  (ASEAN) 

mamlakatlari bo‗lib, u 1967-yilda olti mamlakat – Bruney, Indoneziya, Malayziya, 

Filippin,  Singapur,  Tailand  negizida  tashkil  topgan.  1995-yilga  kelib,  ular  safiga 

Vyetnam  ham  qo‗shildi.  ASEAN  mamlakatlari  bir-biri  bilan  o‗zaro  yuqori 

darajada  integratsiyalashuvga  kirishdilar  va  shu  bilan  birga,  Yaponiya,  AQSh, 

---