“Iqtisodiy ta’limotlar tarixi” fanidan muammoli ma’ruza matnlari to’plami T.: Tmi, 2003. bet

§arbiy Evropadagi iqtisodiy g’oyalar. Kononistlarning iqtisodiy qarashlari. 
F.Akvinskiy, «Odil narx» va boylik to’g’risida.
 
 
Muammoli savollar: 
O’rta asr iqtisodiy ta’limoti qaysi manbalarda o’z ifodasini topgang’ Ibn 
Xoldunning qanday qarashlari hozirgi zamon ta’limotiga mos tushadig’ O’rta 
Osiyodagi allomalarning iqtisodiy qarashlaridagi bosh g’oya nimag’ O’rta Osiyodagi 
va §arbiy Evropadagi g’oyalarning farqi nimag’ 
 
 
1. 
O’rta asrdagi iqtisodiy qarashlarning o’ziga xos xususiyatlari.       –
Arab mamlakatlaridagi iqtisodiy g’oyalar. 
 
 
Arabistonda feodal munosabatlariga o’tish  va  yagona  davlat tashkil etish 
yangi islom dinining paydo bo’lishi bilan birga yuz berdi.  Umumarab davlatning 
boshlig’i Muhammad payg’ambar ham diniy, ham madaniy ishlarni amalga oshirdi.  
Bu jarag’n keyinchalik musulmon davlatlarining sig’siy va iqtisodiy  qarashlariga 
katta ta’sir ko’rsatdi.  
 
Islomning vujudga kelishi, musulmon diniy aqidalarining shakllanishi Makka 
shahrida tug’ilib o’sgan Muhammad (570-632) ismli shaxs nomi bilan bog’liqdir. 
Muhammad 610 yildan boshlab o’z diniy targ’ibotini boshlagan, barcha arablarni 
qabilasi, jinsi, ijtimoiy mavqi, iqtisodiy ahvolidan qat’i nazar yagona xudoga – 
Ollohga sig’inish va bo’ysunishga targ’ib qilgan va o’zini xudoning erdagi vakili 
“Payg’ambar” deb e’lon qilgan.  
 Qur’on 
va 
Ґadis musulmon ilohiyati, denyoqarashi, falsafasi, ma’naviyati, 
ahloqi, huquqi kabilarning asosi hisoblanadi. Ularda din, islohiyat, diniy e’tiqod, 
masalalari bilan birga o’z davrining ahloqiy va siyosiy an’analari, insonparvarligi, 
insonlarni qovushtiruvchi, ular o’rtasidagi ziddiyat, nizolarning oldini oluvchi, adolat 
o’rnatishga qaratilgan ahloqiy fikrlar ham keng o’rin olgan.
1
  
                  
 
1
 M.M.Xayrullaev O’rta Osiyoda ilk uyg’onish davri madaniyati. T., “Fan” nashriyoti, 1994 y. 17-18 betlar. 
 
21 

---