Iqtisodiy tahlil

Korxona va birlashmalarni ishlab chiqarish xo’jalik faoliyatining tashqi tahlilini quyidagilar olib boradilar:

• 
  Boshqaruvning yuqori organlari;
  
• 
  Moliya organlari;
  
• 
  Bank tashkilotlari;
  
• 
  Soliq organlari va hakozolar.
  

Yuqori boshqaruv organlari o’z nazorati ostidagi korxona va uyushmalarning ishlab chiqarish faoliyatini doimiy ravishda tahlil qilib turishadi. Buning uchun esa reja va hisobot ma`lumotlari, tekshiruv natijalari va boshqa ma`lumotlar kerak bo’ladi.
Yuqoridagi bildirilgan fikrlardan foydalanib, quyida ishlab chiqarish korxonalari va birlashmalarida iqtisodiy tahlilni tashkil etishni sxemasini keltirib o’tish mumkin bo’ladi.
Moliya organlari iqtisodiy tahlil jarayonida korxona va birlashmalarning foydalilik rejasini bajarilishiga, davlat byudjeti oldidagi majburiyatlariga, korxonaning moddiy va pul resurslarini ratsional taqsimlanishiga, o’z – o’zini moliyalashga va harid quvvatiga diqqatini qaratadi. Masalan, O’zbekiston Respublikasi Markaziy Banki doimiy ravishda kredit olgan korxona va birlashmalarning ish faoliyatini, hamda asosiy hajm va sifat ko’rsatkichlarini tahlil qilib turishadi, korxonalarda bank kreditlarining ishlatilishini, mehnat xaqi fondini, tovar – moddiy qiymatliklar va ularni saqlanish holatini hamda to’lov intizomi holatini tahlil qilib turishadi.
Iqtisodiy tahlil ishlarini korxona va birlashmalar olib borishi bilan bir qatorda boshqa tashkilotlar ham olib borishi mumkin: Bularga:

• 
  Rejalashtirish tashkilotlari;
  
• 
  Ilmiy tadqiqot va loyihalashtirish institutlari;
  
• 
  Jamoat tashkilotlari;
  
• 
  Matbuot organlari kabilar kiradi.
  

3.4-ChIZMA. IShLAB ChIQARISh BIRLAShMA (KORXONA) LARIDA IQTISODIY TAHLILNI TAShKIL ETISh

Ichki tahlilni esa korxona va birlashmalarni ishchi hodimlari olib boradilar va ularning turli tarkibiy bulinmalari o’zlariga tegishli funktsiyalarni belgilab oladilar. Iqtisodiy tahlil ko’p qirraliligi bilan ajralib turadi. Korxonani hamma faoliyati sferalarida mavjud bo’lgan rezervlarni izlab topish, taqsimlangan majburiyatlarni aniq bajarilishi va uni amalga oshirishda ma`suliyatni xis etish lozim bo’ladi.