Iqtisodiy statistika

Tovar va xizmatlar hisoblamasi

Foydalanish Resurslar

1. Ishlab chiqarish 4. Oraliq iste’mol
2. Import 5. Oxirgi iste’mol
3. Mahsulotlaiga sof soliqlar 6. Yalpi jamg'arish
7. Eksport
Jami foydalanish ^{Jami resurslar}


Hisoblamaning bir tom onida barcha tovar va xizmatlar resurslari (ishlab chiqarish va import) qayd etiladi, boshqa tom onda esa resurslardan qanday maqsadlarda foydalanilgani qayd etiladi.
Tovar va xizmatlar hisobotlari m a’lumotlari asosida YalM hajmi ikki usulda aniqlanadi: oxirgi foydalanish va ish­ lab chiqarish usuli.
YalM ni oxirgi foydalanish usulida aniqlash uchun oxirgi foydalanish moddalari qo'shilib import ayriladi yoki foy­ dalanish summasidan, yalpi jam g'arish va eksportdan import ayriladi.
YalM ni ishlab chiqarish usulida aniqlash uchun yalpi ish­ lab chiqarishdan oraliq iste’mol ayriladi plus mahsulotlarga sof soliqlar. Hisoblama sxemasida ishlab chiqarish asosiy ba­
holarda baholanadi.


Lekin agar ishlab chiqarish ishlab chiqaruvchi bahosida baholangan bo'lsa, 3-modda «QQS va importga soliqlardan, importga subsidiyalar ayriladi» deb ataladi.
Bunday holda ishlab chiqarish usulida aniqlangan YalM (ishlab chiqaruvchi bahosida) yalpi ishlab chiqarish bilan oraliq iste’mol orasidagi farq plus QQS va importga soliqlar­ dan importga subsidiyalar ayriladi.
M HT asosida tahlilning yana bir muhim yo‘nalishi iqti­ sodiyotning tarkibini o‘rganish va uning m a’lum vaqt ichida o ‘zgarishini o ‘rganish hisoblanadi.


0 ‘zbekiston YalMning 2000—2005-yillardagi tarkibi (tarmoqlar bo‘yicha, joriy baholarda, %%)*


2001 2002 2003 2004 2005
^Jami 100 100 100 100 100
shu jumladan:
^{Mahsulotlar ishlab chiqa­ 48,6 49,7 48,5} 48,9 ^50,7 rish
shu jumladan:
^Sanoat 14,5 14,5 15,0 17,5 20,7
^{Qishloq xo‘jaligi} 30,9 ^{30,1 28,8 26,4 25,0
Qurilish} 4,9 4,9 ^{4,5 4,8} 4,9
Boshqa sohalar 0,3 0,2 0,2 0,2 0,1
^{Xizmat ko'rsatish 38,4} 38,2 38,1 ^{37,0 38,5} shu jumladan:
Transport va aloqa 8,1 8,2 8,5 10,2 11,3
^{Savdo va umumiy 9,6} 9,9 ^{9,4 9,6 9,2} ovqatlanish