Iqtisodiy samaradorligini belgilaydigan asosiy sifat kursatgichlaridan

Aeroportning berilganklassini tasdiqlas
Aeroport – aviatashishlarga erda xizmat ko‘rsatuvchi aviakorxona. Aeroportlar ko‘p funksiyali korxonalar Bo‘liB, yo‘lovchilarga xizmat ko‘rsatish, yuklar va pochtani tashish hamda havo kemalarining chuish-qo‘nish amallarini Bajarish soniga ko‘ra tasniflanadi. Aeroportdagi yo‘lovchilar aylanmasi yillik hajmining asosiy ko‘rsatkichi xizmat ko‘rsatilgan uchiB keluvchi va ketuvchi yo‘lovchilar, jumladan, tranzit va transfer (Boshqa reysga o‘tkaziladigan) yo‘lovchilarning jami soni Bilan aniqlanadi. Aeroportning sinflanishi quyidagi jadvalda keltirilgan. (1-jadval)
1-jadval

Aeroport sinfi	Xizmat ko‘rsatilgan aviatashishlarning yillik hajmi		Uchish-qo‘nishlarning yillik jadalligi, ming/yil ming/sutka	HK guruhining umumiy jadallikdagi ulushi, %
	Yo‘lovchi, ming. odam	YUk/pochta ming. tonna		1 gruppa	2 gruppa	3 gruppa	4 gruppa
I	10000-7000	105/15 i bolee	60-80/90-110	10-15	60-65	30-20	–
II	7000-4000	65/10-105/15	40-70/60-100	5-10	60-75	35-15	–
III	4000-2000	35/5-65/10	40-50/40-70	–	30-45	45-40	25-15
IV	2000-500	12/2-35/5	15-40/30-60	–	0-15	50-55	50-30
V	500-100	6/1-12/2	5-20/10-30	–	–	45-50	55-50

Aeroportning berilgan klassini tasdiqlash variant ma’lumotlaridan kelib chiqib (1) va (2) formulalar yordamida aniqlanadi.

=((300*2)+(350*5)+(186*4)+(50*1)+(60*1)+(32*1))*0,75=2427
Bu erda:
– PIK paytdagi yo‘lovchilar jadalligi, odam.
– PIK paytdagi HK uchish-qo‘nish amallarining Bir soatdagi jadalligi (topshiriq variantida Bor)
– HK sidagi o‘rindiqlar soni (4-Ilova)
0.75 – yo‘lovchilar o‘rindiqlarining Bandlik koeffitsienti.


Buerda:
– yo‘lovchilargaxizmatko‘rsatishingyillikhajmi, odam.
8760 – Biryildagisoatlarsoni
, – aeroportlardagiuchish-qo‘nishamallarisonio‘zgarishinisutkalikvasoatlikkoeffitsientlari.vaningqiymatlariBoshlang‘ichma’lumotlar, aeroportsinfivaaeroportjoylashganhududBo‘yichaaniqlanadi.
Aeroport joylashgan hudud tavsifi:
- Sovuq iqlim – iyul 20 ;
- Mo‘tadil va iliq iqlim – iyul ;
- Kurort zonasi – iyul.
Aeroportlar joylashgan hududlarBo‘yicha va ning qiymatlari 2-jadvalda keltirilggan.
2-jadval

Aeroport sinfi	Hududlar bo‘yicha va ning qiymatlari
	Sovuq iqlim		Mo‘tadil va iliq iqlim		Kurort zonasi
I	1,8	1,6	1,8	1,7	2,0	1,8
II	2,0	1,6	1,8	1,7	2,0	1,9
III	2,2	1,7	2,0	1,8	2,3	2,0
IV	2,4	1,8	2,2	1,9	3,2	2,1
V	3,0	1,9	3,4	2,0	3,6	2,2

ning olingan qiymatlaridan kelib chiqib, 1-jadval bo‘yicha aeroport sinfi aniqlandi. Keyingi hisoblar aeroportning hisobiy sinfi bo‘yicha bajariladi.
AERODROM SINFINI ANIQLASH

Aeroportning asosiy elementi aerodrom hisoblanadi. Aerodrom havo kemalarining havfsiz uchishi, qo‘nishi, yugirib borishi, to‘xtab turishi va saqlanishini ta’minlash uchun mo‘ljallangan. Aerodromning asosiy elementi uchish-qo‘nish tasmasi (UQT) bo‘lib, uning uzunligi shu aeroportda foydalaniladigan uchish-qo‘nish tasmalarining xavfsizligini ta’minlashi kerak.

Aerodrom sinfi SUQT sinfi bo‘yicha belgilanadai, u standart sharoitlarda SUQTning kerakli uzunnligi bo‘yicha aniqlanadi. (3-jadval) Ma’lum turdagi HK uchun UQTning kerakli uzunligi uning uchish-qo‘nish tavsifi hisoblanadi, u standart sharoitlarda uchish va qo‘nish sxemalari uchun HKlarining uchish sinovlarida aniqlanadi.
Standart sharoitlar:

• 
  Juda quruq havo;
  
• 
  Havo harorati , soat 13-00 da iyulda
  
• 
  Atmosfera bosimi
  
• 
  Havoning tinch holati – sokin
  
• 
  SUQTning yuzasi – gorizontal va quruq
  

SUQTning sinfiga ko‘ra aerodromlar 6 ta sinfga bo‘linadi va ular A, B, V, G, D, E harflari bilan belgilanadi.
SUQTning va gruntli UQTning uzunligi aerodrom sinfi bo‘yicha quyidagicha bo‘ladi.
3-jadval

Ko‘rsatkich