Iqtisodiy geografiya

Jahon sanoati tarkibida yuz berayotgan asosiy o’zgarishlar

Fan-texnika taraqqiyoti ta’sirida hamma mamlakatlarning sanoati tarkibida muhim o’zgarishlar yuz bermoqda.

1. 
   hozirgi vaqtda undiruvchi sanoat bilan ishlab beruvchi sanoat o’rtasidagi nisbat o’zgarmoqda. Ancha ko’p mehnat va katta harajat talab qiluvchi undiruvchi sanoatning eng muhim tarmog’i tog’-kon sanoatining salmog’i tobora qisqarib bormoqda, ishlab beruvchi sanoatniki esa o’smoqda.
   
2. 
   ishlab beruvchi sanoatning o’zida ham muhim o’zgarishlar yuz bermoqda.
   

1. 
   avtomobilsozlik, samolyotsozlik, elektrotexnika, neftni qayta ishlash, kimyo va rangli metallurgiyaning ayrim tarmoqlari tez sur’atlar bilan o’smoqda.
   
2. 
   “eng yangi tarmoqlar” deb ataluvchi radioelektronika, organik sintez sanoati, atom energetikasi, raketa texnikasi, yuqoridagi tarmoqlardan ham jadalroq sur’atlar bilan rivojlanmoqda.
   

v) “eski tarmoqlar” deb ataluvchi ko’mir, to’qimachilik, qora metallurgiya, kemasozlik, lokomativsozlik tarmoqlari zamonga moslashtirilib, texnik jihatdan qaytadan ta’mirlanmoqda.
g) yoqilg’i-energetika balansida o’zgarishlar bo’lmoqda, yangi materiallar, tabiiy xom-ashyo o’rnini bosuvchi sun’iy materiallar amaliyotga jadal sur’atlar bilan joriy etilmoqda.
Sanoatda yuz berayotgan tarkibiy o’zgarishlar bilan bir qatorda hududiy o’zgarishlar ham yuz bermoqda.

4. 
   yangi texnologiyani joriy etish, quvur, elektr uzatish va transportning boshqa turlarini rivojlantirish ko’pgina tarmoqlarni joylashtirishga ta’sir ko’rsatmoqda.
   
5. 
   hududiy o’zgarishlarning asosiy yo’nalishlaridan biri xom-ashyo masalasini hal qilishdir. Buning asosiy sabablari mineral hom-ashyoning dunyo bo’yicha notekis taqsimlanganligi bilan bog’langan.
   

4.