Iqtisodiy bilim asoslari

7. Quyidagi  daromad  turlarining  qaysilari  faqat  davlat  tomonidan 
yordam tariqasida beriladi? 
A. Mukofot.                                        B. Ishsizlik nafaqasi. 
D. Dividend. 
                                E. Stipendiya. 
http:eduportal.uz

---

86
MUSTAQIL FAOLIYAT
IQTISODIY PRAKTIKUM
Tumanda plastmassa mahsulotlar ishlab chiqaruvchi zavod quriladi. 
Bu zavod faoliyati muvaffaqiyatli bo‘lishi uchun zavod mutasaddilari 
nima,  qanday qilib,  kim uchun ishlab chiqarish  kerak  degan savollarga 
javob topishlari kerak bo‘ladi.
 Aytaylik, ular bu savollarga quyidagicha javob topdilar:
1.    Zavod  plastmassadan  o‘yinchoqlar  va  suv  quvurlari  ishlab 
chiqarishi kerak.
2. Zamonaviy texnologiya asosida ishlab chiqarish kerak.
3.  Tuman, viloyat aholisi va eksport uchun.
Zavod ishlab chiqarish hajmini ham belgilab olishi kerak bo‘ladi. 
Quyidagi  jadvalda  zavodning  kunlik  ishlab  chiqarish  imkoniyatlari 
haqida ma’lumot berilgan.
Jadval  asosida  zavodning  kunlik  ishlab  chiqarish  imkoniyatlari 
sohasini chizamiz. Chizmada bu soha bo‘yab ko‘rsatilgan.
Chizmadan  ko‘rinib  turibdiki,  zavod  faqat  o‘yinchoqdan  ko‘pi 
bilan 15 ming dona ishlab chiqara oladi                   
(A nuqta). Zavod 1 ming metr quvur va 
14 ming dona o‘yinchoq ishlab chiqarishi 
mumkin  (B  nuqta).  Demak,      1  ming 
m e t r   q u v u r   i s h l a b   c h i q a r i s h   u c h u n 
ming dona o‘yinchoqdan voz kechishga 
to‘g‘ri  keladi.  Zavod  ishlab  chiqarish 
hajmini  ishlab  chiqarish  imkoniyatlari 
sohasi ichidangina belgilay oladi. Masa-
lan,  koordinatalari  (9;5)  bo‘lgan  M 
nuqtani chizmada belgilaymiz. M nuqta 
ishlab chiqarish imkoniyatlari sohasidan 
tashqarida yotibdi. Shu bois, zavod 9 ming dona  o‘yinchoq va 5 ming 
metr quvur ishlab chiqara olmaydi. Endi, koordinatalari (3; 4) bo‘lgan 
N nuqtani belgilaymiz. N nuqta ishlab chiqarish imkoniyatlari sohasida 
joylashgan.  Ya’ni,  zavod  kuniga  3  ming  dona  o‘yinchoq  va  4  ming 
metr quvur ishlab chiqara oladi.
Tovarlar
Plastmassa o‘yinchoq (ming dona)
Plastmassa quvurlar (ming metr)
Imkoniyatlar
A
15
0
B
14
1
D
12
2
E
9
3
F
5
4
G
0
5
G
F
E
D
B
A
5
4
3
2
1
0
3
6
9
12
15
O‘yinchoq
ming
donada
ming metrda
Quvur
M(9;5)
N
http:eduportal.uz

---

2 – E. Sariqov, B. Haydarov