Iqtisodiy bilim asoslari 8

SOLIQ TO‘LOVCHILARNING HUQUQLARI
Soliq to‘lovchilar bir qator huquq va majburiyatlarga ega. Ularning huquq va 
majburiyatlari amaldagi Soliq kodeksi, O‘zbekiston Respublikasining “Davlat soliq xizmati 
to‘g‘risida”gi qonun va soliq bo‘yicha boshqa huquqiy hujjatlarda belgilab qo‘yilgan.
Davlat soliq to‘lovchilarning huquqlarini qonun vositasida kafolatlab, soliq to‘lovchining 
manfaatini himoya qilish bilan bir paytda soliq tizimida ro‘y berishi mumkin bo‘lgan 

---

125
125
124
1. Soliq to‘lovchilarning qanday huquqlari bor?
2. Bu huquqlar kim tomonidan va qanday kafolatlanadi?
3. Davlat soliq to‘lovchining huquqlarini kafolatlashining sababi nimada deb o‘ylaysiz?
4. Soliq to‘lovchi o‘z huquqlarini bilishi unga qanday foyda keltiradi?
5. Soliq to‘lovchining majburiyatlarini sanab bering.
6. Soliq to‘lovchining majburiyatlarini sidqidildan bajarishidan kimlar manfaatdor?
BILIMINGIZNI SINAB KO‘RING!
Buyuk bobokalonimiz Alisher Navoiy oddiy odamlarga “Soliqni to‘lashdan bosh 
tortmaslikni maslahat berdi, zero bunday xatti-harakat “o‘z sheriklariga jafo qilishlik” 
bilan barobardir” deydi. Alisher Navoiyning soliq haqidagi, boj-hiroj to‘lash haqidagi 
fikrlari mustaqil davlatimiz soliq tizimi haqidagi bilimlarning tarixiy asoslarini bilib 
olishga yordam berishi tabiiydir.
Tarixga nazar
A. SAVOLLAR
B. TOPSHIRIQLAR
Quyida avval atamalarning nomlari, so‘ng ularning talqinlari berilgan. Har bir 
atamaga mos talqinni toping.
1. Soliq.
2. Soliq kodeksi.
3. Jismoniy shaxs.
ATAMALAR:
1. Soliq va boshqa majburiy to‘lovlarni to‘lash soliq to‘lovchi sifatida har bir shaxs 
uchun ham qarz, ham farzdir degan fikrni qanday izohlaysiz?
2. Soliq to‘lashning savob ish ekanligini asoslang.
3. Majburiy to‘lovlarning qanday turlarini bilasiz?
4. Soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlardan tushgan mablag‘lar qanday maqsadlarda 
ishlatiladi?
5. Buyuk bobokalonimiz Alisher Navoiyning soliq haqidagi fikrlari to‘g‘risida gapirib 
bering.
6. Soliq kodeksi haqida nimalarni bilasiz?
7. Soliqqa tortishning asosiy tamoyillarini aytib bering.
8. Soliq to‘lovining o‘ziga xos xususiyatlari nimalardan iborat?
9. Soliq to‘lovchilarning asosiy huquqlari va majburiyatlari haqida gapirib bering.
10. Davlat va mahalliy soliqlarning bir-biridan farqi nimada?
11. Buyuk bobokalonimiz Amir Temurning soliq to‘g‘risidagi qarashlari haqida nimalar 
bilasiz?
12. Soliq to‘lovchi yuridik va jismoniy shaxslarning farqini tushuntirib bering.
13. Soliqlarning qanday turlari mavjud?
14. Bevosita va bilvosita soliqlarga misollar keltiring. Ularning bir-biridan farqi nimada?