Iqtisod 9 sinflar Mavzu: Tadbirkorlik

MARKETING TADQIQOTI

Firmaning butun ishlab chiqarish faoliyati marketing tadqiqotlariga tayangan holda tashkii qilinishi kerak. Marketing tadqiqotidan ko'zlangan maqsad firma oldida turgan nima ishlab chiqarish, qancha ishlab chiqarish, qanday narxda sotish, kim uchun ishlab chiqarish, qaysi bozorga yetkazish va sotish lozim degan savollarga javob topishdir. Marketing tadqiqotlari asosan to'rt: mahsulotni (bozorni) o'rganish, narxlash, reklama qilish, bozorda o'rnashish bosqichlariga bo'linadi.

Mahsulotni o'rganish bosqichi

Bu bosqichda iste'molchilarning qanday va qaysi tovarlarni sotib olishga xohishi borligi aniqlanadi, bozor o'rganiladi, anketa so'rovlari, og'zaki savol-javoblar kabi tadqiqotlar o'tkaziladi, iste'molchilar ehtiyojini qondiradigan tovarlarni ishlab chiqarish rejalashtiriladi va rivojlantiriladi.

Narxlash bosqichi

Bu bosqichda tovarning sotuv narxi belgilanadi. Tovarning sotuv narxi shunday belgilanishi kerakki, tovar o'z vaqtida sotilsin, ya'ni iste'molchilarning bu tovarni sotib olishga qurbi yetsin. Shu bilan birga, tovarni ishlab chiqaruvchi yoki sotuvchi firma ham ma'lum miqdorda foyda olsin.

Reklama bosqichida firma va tovar haqidagi ma'lumotlarni axborot vositalari va turli tadbirlar orqali iste'molchilarga yetkazish amalga oshiriladi. To'g'ri berilgan reklama tadbiri tovarning sotuv hajmini keskin oshirishi mumkin. Reklama tadbirlari turli xil yo'llar va vositalar yordamida amalga oshiriladi. Reklama bevosita tovar, firma yoki biror tadbir haqida bo'lishi mumkin. Firma, tovar va tadbirlar haqidagi rang-barang ma'lumotlar radio, televideniye, internet va boshqa aloqa tarmoqlari, gazeta va jurnallar, ko'chalarda o'rnatilgan ustun va bino devorlaridagi lavhalar, e'lonlar, plakatlar orqali iste'molchilar e'tiboriga havola etiladi. Tovarning nisbatan arzon narxi, bejirim qadoqlanganligi va tovar yorlig'idagi yozuvlar ham o'ziga xos reklama hisoblanadi. Tovarni reklama qilishdan ko'zlangan asosiy maqsad:

- iste'molchilarga sotuvga chiqarilgan tovar haqida xabar berish;

- mazkur tovar iste'molchilarning qaysi ehtiyojlarini qondirishi haqida ma'lumot berish;

- iste'molchilarni tovarni sotib olishga undash va ularning moyilligini oshirish.

Reklama - iste'molchilarga tovar haqida ma'lumot berish orqali ularning tovarga bo'lgan talabini oshirishga qaratilgan tashviqot tadbiri.