Инвестия қилишга тизимли ёндориш интеграсёнланган ресурс тежқиёт технологиялари

ИНВЕСТИЯ ҚИЛИШГА ТИЗИМЛИ ЁНДОРИШ
ИНТЕГРАСЁНЛАНГАН РЕСУРС ТЕЖҚИЁТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ
СУВ ТАъМИНОТ ИНФРАТУРУКТУРАСИНИНГ МОДЕРНИЗАСЁНЛАРИ

Изоҳ: Мақолада шаҳарнинг эскирган сув таъминоти инфратузилмасини керакли сифатли ичимлик суви билан таъминлаш ва ўрта муддатли истиқболда тарифларни пасайтириш орқали тиклаш муаммоси кўриб чиқилади. Сув таъминоти тармоқларини модернизатсия қилишга қаратилган ижтимоий йўналтирилган инвеститсияларни амалга ошириш бўйича давлат (мунитсипалитет), ресурс таъминловчи корхоналар ва мунитсипалитет аҳолиси ўртасида ўз манфаатлари устуворлиги билан янги иқтисодий муносабатларни шакллантиришнинг долзарб муаммоси. хандақсиз технологиялар (санитизатсия) кўрсатилган. Сув таъминоти тармоқларини модернизатсия қилишнинг ҳозирги ҳолати ва амалиёти ҳақида умумий маълумот берилган, хандақсиз технологияларнинг афзалликлари ва камчиликлари очиб берилган.

Коммунал инфратузилмани модернизатсия қилиш учун хандақсиз технологияларнинг ресурс тежамкор усулларидан фойдаланиш зарурлиги кўрсатилган. Ижтимоий йўналтирилган инвеститсияларга тизимли ёндашувни шакллантириш бўйича тавсиялар берилди, унга кўра аҳоли коммунал соҳани бошқариш жараёнининг тўлақонли иштирокчисига (ҳам буюртмачи, ҳам фаол қўшма инвестор) айланади, бу эса зарур инвеститсияларни жалб қилади. инвеститсиялар ҳажмини ошириш, давлат инфратузилмасини комплекс модернизатсия қилиш, аҳоли учун тарифларни пасайтириш ва уларнинг ўсишини музлатиш.
маълум вақт оралиғида, ташиш пайтида сув йўқотишларини ва тармоқлардаги бахтсиз ҳодисалар сонини камайтириш ва сув таъминоти хизматлари сифатини яхшилаш.
Калит сўзлар: сув таъминоти инфратузилмаси, ресурслардан самарали фойдаланиш усуллари, хандақсиз технологиялар, ижтимоий йўналтирилган инвеститсиялар.
КИРИШ
Сув таъминоти тизимларининг узлуксиз ва тўғри ишлаши, аслида, аҳолининг яшаш шароитларини, ижтимоий ва ижтимоий вазифаларни амалга оширишни белгилайди.
шаҳар, вилоят ва умуман мамлакатнинг ишлаб чиқариш фаолияти ва давлат сиёсатининг муҳим стратегик вазифаси ҳисобланади.
Ўнлаб йиллар давомида коммунал соҳани ислоҳ қилиш унинг ривожланишига тўсқинлик қиладиган кўплаб муҳим муаммолар билан бирга келди ва кўрсатилаётган хизматлар сифатининг пастлиги, фойдаланилаётган коммунал инфратузилма объектларининг юқори даражада эскиришида (70% ва ундан юқори) намоён бўлди. 4], хизматлар учун ортиқча харажатлар ва тарифларнинг йиллик ўсиши, бир вақтнинг ўзида ресурсларни этказиб берувчи компанияларни этарли даражада молиялаштирмайди.
Белгиланган тарифлар асосан иқтисодий жиҳатдан асоссиз бўлиб, ҳатто ресурс таъминоти корхоналарининг жорий харажатларини ҳам молиялаштиришга имкон бермайди ва бундан ҳам кўпроқ
ресурсларни тежовчи технологиялардан фойдаланган ҳолда коммунал инфратузилмани модернизатсия қилишга мустақил инвеститсиялар (1-жадвал).
Таблица 1 – Сравнение установленного тарифа, рассчитанного методом индексации, с требуемым уровнем тарифа, учитывающим экономически обоснованные затраты ресурсоснабжающего предприятия в округе Муром Владимирской области
Россия сув таъминоти ва канализатсия ассотсиатсияси маълумотларига кўра, сув таъминоти ва канализатсия корхоналарининг йўқотишлари 145 миллиард рублдан ошади, бу салбий
Корхоналарнинг 70% рентабелликка эга [5].
Ҳозирги вақтда давлат-хусусий шериклик (ДХХ) шароитида консессия шартномалари механизми асосида хусусий инвеститсияларни жалб қилиш уй-жой-коммунал хизмат кўрсатиш (УЮ) давлат ислоҳотининг устувор йўналиши ҳисобланади.
Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлигининг ҳисоб-китобларига кўра, уй-жой коммунал хўжалигини модернизатсия қилиш учун контсессия шартномалари орқали камида 2,5 триллион рубл жалб қилиш режалаштирилган [6].
Шу билан бирга, кўплаб этакчи экспертлар ва мутахассисларнинг ҳисоб-китобларига кўра, уй-жой коммунал хўжалигини тиклаш ва модернизатсия қилиш учун 10 дан 13 триллион рублгача маблағ талаб қилинади [7].
Консессия шартномаларининг асосий афзалликларидан бири, яъни давлат ва бизнес ўртасида лойиҳа таваккалчилигини тақсимлаш [3] бўлишига қарамай, давлат коммунал соҳаси юқори даражада ёмонлашган шароитда контсессионернинг инвеститсиялари етарли эмаслиги аниқ. Натижада, агар бирор нарса контсессионер томонидан таъмирланаётган ёки ҳатто модернизатсия қилинаётган бўлса, бу доимий ўсиш билан бирга аҳолидан тўловлар нуқтаи назаридан ва самарасиз амалга оширилади, аммо маълумотда энг катта ютуқ ва фойда сифатида тақдим этилади. трансфер ташкил қилинганида эришиб бўлмасди
контсессия шартномасида "режалаштирилган-зарарли" мунитсипал унитар корхона.
Уй-жой-коммунал хўжалигида имтиёзлардан фойдаланишни фаол рағбатлантириш ва тарғиб қилиш бўйича давлат сиёсати коммунал инфратузилмани комплекс модернизатсия қилишни самарали амалга оширишга тўсқинлик қиладиган асосий қарама-қаршиликни ҳисобга олмайди. Ушбу қарама-қаршилик ижтимоий аҳамиятга эга бўлган давлат хизматлари турини тижорат таркибий қисмининг устуворликлари устунлиги билан индивидуал равишда тақдим этиладиган хизматга айлантириш истаги билан боғлиқ.
Йиллик индексатсияга эга ДХШ лойиҳаларида кўзда тутилган РАБ (тартибга солувчи активлар базаси) узоқ муддатли тарифларни белгилаш тизими консессионерга инвеститсияларнинг даромадлилигини ва даромадларини кафолатлайдиган инвеститсия компонентини ўз ичига олади.
етиб келди. Шу билан бирга, ушбу компонент аҳоли томонидан коммунал объектларнинг инвестори ёки эгаси сифатида ҳақиқатда тан олинмаган ва иқтисодий манфаатдор бўлмаган истеъмолчи сифатида тўланиши кўзда тутилган;
узоқ муддатли тарифларни шакллантиришнинг амалдаги тизимининг жиддий камчилиги бўлиб, бу тарифларни доимий равишда оширишга мойилдир.
Давлатнинг пул-кредит сиёсати, асосан, қолоқ технологиялар ва инвеститсияларга инвеститсияларни амалга ошириш билан биргаликда, уй-жой коммунал хизматлари тарифларини ҳар йили индексатсия қилиш.
Жорий таъмирлаш ишларини ўтказиш инфлятсия суръатларини қўшимча равишда тезлаштиради ва давлатнинг миллий хавфсизлигига таҳдид солади.
Аниқланган муаммоларни ҳал қилиш учун илғор инвеститсияларга зарур инвеститсияларни йўналтириш мақсадида давлат, маҳаллий давлат ҳокимияти органлари, аҳоли ва хўжалик юритувчи субектлар ўртасида янги ўзаро манфаатли иқтисодий муносабатларни шакллантириш зарур.
коммунал инфратузилма объектларини комплекс модернизатсия қилишни таъминлаш учун ресурсларни тежовчи технологиялар.
ТАДҚИҚОТ УСУЛЛАРИ
Ушбу мақсадга эришиш учун ишда илмий абстрактсия усули, гипотетик усул, расмийлаштириш, синтез ва таҳлил усуллари, илгари сурилган гипотезани текшириш учун эксперимент ўтказиш, ташкилий дизайн, мантиқий моделлаштириш ва тизимлилик каби бир қатор усуллар қўлланилади. ёндашув, шунингдек, коммунал соҳаларни ислоҳ қилишнинг қўлланиладиган усуллари.
Очиқ манбалардан (илмий нашрлар, меъёрий-ҳуқуқий база, даврий нашрлар, ахборот ва таҳлилий шарҳлар) ва ресурслар билан таъминловчи корхонанинг ички ахборот манбаларидан маълумотларни қидириш, умумлаштириш ва тизимлаштириш, шунингдек тендентсиялар ва боғлиқликларни аниқлаш.
таҳлил қилинадиган кўрсаткичлар иқтисодий-математик ва статистик усуллардан, гуруҳлаш усулларидан, қиёсий таҳлил ва эксперт баҳолашларидан фойдаланилади.
НАТИЖАЛАР ВА МУҲОКАМА
Ҳозирги вақтда сув таъминоти ва канализатсия объектларини ресурс тежайдиган комплекс модернизатсия қилишни амалга ошириш мумкин.
хандақсиз технологияларнинг замонавий ресурсларни тежовчи усуллари.
Мамлакатимизда коммуникатсияларни модернизатсия қилиш ва реконструксия қилиш асосан очиқ усулда амалга оширилмоқда, бу эса тиклаш ишларининг нархи ва муддатларининг кескин ошишига, шунингдек, йўл қопламаларини бузиш ва йўлларнинг ҳаракатини тўсиб қўйиш заруриятига олиб келмоқда. ва темир йўллар.
транспорт. Бу ҳолатлар моддий шароитлар билан бир қаторда ижтимоий муаммоларни ҳам юзага келтирмоқда – тирбандликлар, йўловчилар, пиёдалар, ҳайдовчилар учун ноқулайликлар, шаҳарларда экологик вазиятнинг ёмонлашишига олиб келади.
Енг яхши хорижий амалиётда эр ости коммуникатсияларини ётқизиш ва реконструксия қилиш бўйича ишларнинг 95% хандақсиз усуллар (қувурларни тозалаш) билан амалга оширилади, бу эса қувурларни таъмирлаш харажатларини 10-40% га камайтиради [8].
Қувурларни реабилитатсия қилиш деганда қувурларнинг узунлиги бўйлаб ва уларни улаш жойларида дастлабки гидравлик хусусиятларини сақлаб (сақлаб) ҳимоя қопламаларини (астарларни) қўллаш орқали барча турдаги нуқсонларни бартараф этиш орқали қувурни тўлиқ тиклаш тушунилади. ташиладиган сув оқимининг оқими.
НАТИЖАЛАР ВА МУҲОКАМА
Ҳозирги вақтда сув таъминоти ва канализатсия объектларини ресурс тежайдиган комплекс модернизатсия қилишни амалга ошириш мумкин.
хандақсиз технологияларнинг замонавий ресурсларни тежовчи усуллари.
Мамлакатимизда коммуникатсияларни модернизатсия қилиш ва реконструксия қилиш асосан очиқ усулда амалга оширилмоқда, бу эса тиклаш ишларининг нархи ва муддатларининг кескин ошишига, шунингдек, йўл қопламаларини бузиш ва йўлларнинг ҳаракатини тўсиб қўйиш заруриятига олиб келмоқда. ва темир йўллар.
транспорт. Бу ҳолатлар моддий шароитлар билан бир қаторда ижтимоий муаммоларни ҳам юзага келтирмоқда – тирбандликлар, йўловчилар, пиёдалар, ҳайдовчилар учун ноқулайликлар, шаҳарларда экологик вазиятнинг ёмонлашишига олиб келади.
Енг яхши хорижий амалиётда эр ости коммуникатсияларини ётқизиш ва реконструксия қилиш бўйича ишларнинг 95% хандақсиз усуллар (қувурларни тозалаш) билан амалга оширилади, бу эса қувурларни таъмирлаш харажатларини 10-40% га камайтиради [8].
Қувурларни реабилитатсия қилиш деганда қувурларнинг узунлиги бўйлаб ва уларни улаш жойларида дастлабки гидравлик хусусиятларини сақлаб (сақлаб) ҳимоя қопламаларини (астарларни) қўллаш орқали барча турдаги нуқсонларни бартараф этиш орқали қувурни тўлиқ тиклаш тушунилади. ташиладиган сув оқимининг оқими.
Таблица 2 – Сравнение плановых тарифов до предполагаемой реконструкции и в условиях ее проведения в округе Муром
Инвеститсион инвеститсияларнинг талаб қилинадиган миқдори нафақат ресурслар билан таъминловчи корхона, балки контсессионерлар учун ҳам юқори.
Хандақсиз технология усулларини кенг кўламли ва тизимли қўллаш мақсадида реставратсияда ресурс тежовчи технологияларга қўшма ижтимоий йўналтирилган инвеститсиялар учун аҳоли, мунитсипал ҳокимиятлар ва ресурс таъминловчи корхоналарнинг ўзаро ҳамкорлигига тизимли ёндашувни шакллантириш зарур. аҳоли манфаатлари устувор бўлган коммунал инфратузилма объектлари.
Бундай ҳолда, аҳоли доимий равишда ўсиб бораётган тарифлар бўйича коммунал хизматларнинг пассив тўловчиси бўлишни тўхтатади, шу жумладан сув таъминоти тармоқларининг юқори эскириши, хусусий инвеститсияларнинг қайтарилиши ва инвесторнинг фойдаси туфайли сезиларли йўқотишлар [10] .
Аҳолининг сув таъминоти ва канализатсия тармоқларини чандиқсиз технологиялардан фойдаланган ҳолда қайта тиклаш учун алоҳида инвеститсия тўловини амалга ошириш орқали фаол инвестор ва сув таъминоти ва канализатсия иншоотларини тиклаш жараёнининг тўлиқ иштирокчисига айланади. Инвеститсион тўлов миқдори давлат хизматлари тарифининг бир қисми бўлмаслиги керак, чунки реставратсия (таъмирлаш) мақсадлари учун тақдим этилган тарифнинг амортизатсия компоненти давлат инфратузилмаси объектларини кенг кўламли модернизатсия қилиш учун аҳамиятсиз. ўрта муддатли истиқболда сезиларли даражада ёмонлашув.
Бу даромад ёндашувига асосланган тарифларни белгилашнинг амалдаги амалиётидан тубдан фарқ қилади, бу инвеститсия қилинган капитал бўйича даромадларни тарифга киритиш ва қўйилган капитални қайтаришни назарда тутади.
Ушбу алоҳида инвеститсия тўловининг миқдори сув ва канализатсия объектларини модернизатсия қилиш ва реконструксия қилиш учун капитал қўйилмаларнинг иқтисодий асосланган миқдори, мунитсипалитет аҳолиси ва реставратсия лойиҳасини амалга оширишнинг режалаштирилган муддати (ўртача 10) асосида ҳисобланиши керак. -15 йил). Бундай ҳолда, инвеститсия лойиҳаси фойда олишни назарда тутмайди, балки ижтимоий йўналтирилган бўлиб, бу аҳоли манфаатларига мос келиши керак [10].
Владимир вилояти маъмуриятининг 2017 йил 10 майдаги 385-сонли "Владимир вилоятидаги коммунал инфратузилма объектларини модернизатсия қилиш" Давлат дастурини тасдиқлаш тўғрисидаги қарорига биноан, 150 млн. Муром тумани учун рубл. Бюджет маблағларини ажратишни ҳисобга олган ҳолда, яна 253,43 миллион рубл учун ресурсларни таъминлаш керак. Сув коммуникатсияларини модернизатсия қилишга сармоя киритишнинг тахминий муддати 10 йилни ташкил этади.
Ойлик индивидуал тўловни ҳисоблаш қуйидаги формула бўйича амалга оширилди: сарфланган пул миқдори / инвеститсия даври / 12 / Муром туманидаги сув таъминоти хизматларидан истеъмолчилар сони.
Шахсий инвеститсия тўлови: 253434796 / 12 / 94481 / 10 = 22,35 рубл.
Ўрта муддатли истиқболда, сув инфратузилмаси объектлари тикланганлиги сабабли, тарифни нафақат бекор қилиш орқали камайтириш мумкин бўлади.
сув таъминоти тармоқларининг амортизатсияси ва ресурсларни ташиш пайтида йўқотишларни камайтириш (2-жадвал), шунингдек, қўшимча равишда даромадларнинг этишмаслигини ҳисобга олган ҳолда минтақавий компонентни, кейин эса инфлятсиянинг пасайиши туфайли федерал компонентни камайтириш орқали, бу эса ўсишга бевосита таъсир қилади. жорий тўловлардан тежамкорлик ва шунга мос равишда инвеститсияларнинг давр даромадини камайтириш
давлат инвеститсиялари.
Шундай қилиб, сув таъминоти тармоқларини модернизатсия қилиш ва реконструксия қилиш учун хандақсиз технологияларнинг ресурс тежовчи усулларига сармоя киритишга тизимли ёндашиш эскирган тармоқларни тезда тиклаш имконини беради.
коммунал инфратузилмани йўқотишларни камайтириш, етказиб берилаётган ресурсдан оқилона фойдаланиш ва аҳоли манфаатлари йўлида сифатини ошириш.
ХУЛОСА
Уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш соҳаси бўлиб, усиз аҳолининг ҳаёти мумкин эмас. Айниқса, ичимлик суви ҳақида гап кетганда. Шунинг учун кўрсатилаётган хизматлар сифатини назорат қилиш жуда муҳимдир.
Мақолада коммунал сув инфратузилмаси объектларини модернизатсия қилиш ва ичимлик суви сифатини белгиланган стандартларга этказишга инвеститсиялар киритишда тизимли ижтимоий йўналтирилган ёндашув кўриб чиқилади.
Молиялаштириш усули - бу сув таъминоти хизматининг ҳар бир истеъмолчиси - "Сув ​​қувурлари ва канализатсия" коммунал унитар корхонаси абоненти, бюджет маблағлари, кейинчалик амортизатсия ажратмалари шаклида ресурс таъминловчи корхона маблағлари томонидан тўланадиган қўшимча тўлов. . Натижада 70 фоиз эскирган сув таъминоти тармоқлари ва сув сифати кўрсаткичларини яхшилаган ҳолда, аҳолининг коммунал хизматлар учун тўловларини камайтирган ҳолда махсус жиҳозларни модернизатсия қилишни молиялаштириш режалаштирилган.
СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННЫХ ИСТОЧНИКОВ
[1] Федеральный закон от 07.12.2011 № 416-ФЗ (ред. от
19.12.2016) «О водоснабжении и водоотведении» статья
32.
[2] Приказ Федеральной службы по тарифам от 27 декабря
2013 г. № 1746-э «Об утверждении Методических
указаний по расчету регулируемых тарифов в сфере
водоснабжения и водоотведения»
[3] Денисов М.П. Концессия как оптимальная форма
государственно-частного партнерства в сфере жилищнокоммунального хозяйства // Вестник гражданских
инженеров. – 2015.– № 6 (53). – С. 232-236.
[4] Демин А.П. Водохозяйственный комплекс России:
понятие, состояние, проблемы // Водные ресурсы. –
2010.– Том 37, № 5.– С. 617-632.
[5] Демин А.П. Обеспечение питьевой водой населения
России / Национальный портал «Природа России». –
2019.– 2 января [Электронный ресурс]. УРЛ:
ҳттп://www.природа.ру/ревиеwс/детаил.пҳп?ИД=12267.
[6] Петров В. Мень: На модернизацию системы ЖКХ нужно
2,5 трлн рублей. [Электронный ресурс]. УРЛ:
ҳттпс://рг.ру/2016/01/27/менсите.ҳтмл?утм_cампаигн=трансит&утм_соурcе=миртесен&ут
м_медиум=неwс&фром=миртесен.
[7] Огородников Д.Д. Модернизация ЖКХ: энергосервис,
концессионные соглашения, лизинг. За и против //
Энергосовет. – 2015.– № 3 (40).– С. 16-20.
[8] Положение о санации водопроводных и водоотводящих
сетей: утверждено на заседании НТС Госстроя России от
16.09.2003 № 01-нс-15/3. УРЛ: ҳттпс://либрарй-фулл.надзоринфо.ру/доc/52481.
[9] Орлов В.А., Шлычков Д.И., Коблова Е.В. Реновация
трубопроводов как средство энергосбережения при
реализации бестраншейных технологий // Вестник
МГСУ. – 2011.– № 6.– С. 590-595.
[10] Свистунов А.В. Формирование эффективного
механизма социально ответственного инвестирования
комплексной модернизации коммунальной
инфраструктуры // Вестник НГУЭУ – 2019.– № 1.– С. 74-
89.