Invesтitsiyalar hisobi

Dt «Uzoq muddatli investitsiyalar» 625000

Kt «Asosiy vositalarning sotilishi va boshqa

sabablarga ko`ra chiqib ketishi» 625000

Investitsiyalar qo`shma, sho``ba va qaram korxonalarni Ustav kapitalida da-romad olish maqsadida qatnashish orqali ham yuzaga kelishi mumkin. Bunday ho-latda quyidagi buxgalteriya yozuvlari rasmiylashtiriladi:

Dt «Avlod korxonalarga investitsiyalar»

Dt «Хorijiy kapitali mavjud korxonalarga investitsiyalar»

Dt «Qaram korxonalarga investitsiyalar»

Kt «Pul mablag`lari»

Kt «Asosiy vositalarning sotilishi va boshqa sabablarga ko`ra chiqib ketishi»

Kt «Boshqa aktivlarning sotilishi va boshqa sabablarga ko`ra chiqib ketishi»
Investitsiya sifatida kirim qilinayotgan qimmatli qog`ozlar ko`pchilik hollarda nominal qiymatidan yuqori yoki kam bahoda xarid qilinishi mumkin. Sotib olish va nominal qiymat o`rtasida yuzaga kelgan farq (ustama yoki chegirma) 12-sonli Buxgalteriya hisobining milliy standarti talablariga binoan ushbu qimmatli qog`ozlarning harakat muddati davomida hisobdan chiqarilib boriladi.

3-misol. «A» kompaniyasi hisobot yilining 1 martida nominal qiymati 300000 so`m bo`lgan yillik 24 % daromad keltiruvchi 6 oy muddatga chiqarilgan bank obligatsiyasini 312000 so`mga sotib oldi. Demak bu xo`jalik muomalasi bo`yicha 12000 so`m ustama yuzaga keldi. Bu xo`jalik muomalasi quyidagi buxgalteriya yozuvi bilan rasmiylashtirildi.

Dt «Qisqa muddatli investitsiyalar» 312000

Kt «Pul mablag`lari» 312000
Shu kuni kompaniya nominal qiymati 200000 so`m bo`lgan yillik 10% daromad keltiruvchi 10 oy muddatga chiqarilgan «V» korxona obligatsiyasini 184000 so`mga sotib oldi.Bu xo`jalik muomalasi bo`yicha esa 16000 so`m chegirma yuzaga keldi.

Dt «Qisqa muddatli investitsiyalar» 184000

Kt «Pul mablag`lari» 184000
Mart oyining oxiriga kelib olingan obligatsiyalar bo`yicha foizlar hisoblandi:

a) bank obligatsiyalari bo`yicha 300000 x 12 % x 1/6 = 6000 so`m

b) korxona obligatsiyalari bo`yicha 200000 x 10 % x 1/ 10 = 2000 so`m

Bu xo`jalik muomalasiga quyidagi buxgalteriya yozuvi rasmiylashtiriladi:

Dt «Olinadigan foizlar» 8000

Kt «Foiz ko`rinishidagi daromad» 8000
Hisoblangan foizlar kelib tushganda esa
Dt «Pul mablag`lari» 8000

Kt «Olinadigan foizlar» 8000
Obligatsiyalarni nominal qiymati va xarid bahosi o`rtasida yuzaga kelgan farqni hisobdan chiqarish muomalalari quyidagi buxgalteriya yozuvlari bilan rasmiylash-tiriladi.
a) Ustama summasi 6 oy mobaynida (12000 so`m : 6 oy) 2000 so`mdan oyma-oy hisob-dan chiqarib boriladi.

Dt «Foiz ko`rinishidagi xarajatlar» 2000

Kt «Qisqa muddatli investitsiyalar» 2000
b) Chegirma summasi 10 oy mobaynida (16000 so`m : 10 oy) 1600 so`mdan oyma-oy hisobdan chiqarib boriladi:

Dt «Qisqa muddatli investitsiyalar» 1600

Kt «Foiz ko`rinishidagi daromad» 1600
Qisqa muddatli obligatsiyalarining harakat muddati tugab, korxona tomoni-dan egasiga qaytarilgan va ular uchun puli kelib tushganda

a) bank obligatsiyalari bo`yicha

Dt «Pul mablag`lari» 300000

Kt «Qisqa muddatli investitsiyalar» 300000
b) «V» korxona obligatsiyalari bo`yicha

Dt «Pul mablag`lari» 200000

Kt «Qisqa muddatli investitsiyalar» 200000