Investitsiyalar auditi va baholash

Dt 
Joriy investitsiyalar 520,000 
Kt
 Pul mablag’lari 520,000 
Agar kompaniya investitsiyalarni bozor qiymati bo’yicha baholasa, unda 
hisobda investitsiya qiymatini ko’tarilishi ham, pasayishi ham aks ettirilishi kerak. 
Faraz qilaylik, 1 mayda ushbu qimmatli qog’ozning haqqoniy qiymati 540,000 
so’m, 1 iyunda esa 510,000 so’mgacha pasaygan. 
1 may 
Dt
 Joriy investitsiyalar 20,000 
Kt
 Rezerv kapitali 20,000 
Qiymatni pasayishi 1 maydagi qayta baholash natijasini bekor qilib moliyaviy 
faoliyatdan zararga olib keladi 
1 iyun 
Dt
 Rezerv kapitali 20,000 
Dt 
Investitsiyalarni baholashdan zarar 10,000 
Kt 
Joriy investitsiyalar 30,000 
Agar kompaniya investitsiyalarni tannarx yoki bozor narxidan eng past 
bahoda hisobga olsa, 1 may kuni o’tkazma berilmaydi, qiymatni pasayishi esa 
quyidagicha hisobga olinadi: 
1 iyun 
Dt 
Investitsiyalarni baholashdan zarar 10,000 
Kt 
Joriy investitsiyalar 10,000
 
Qimmatli qog’ozlarga yo’naltirilgan moliyaviy investitsiyalarning bozor qiymati 
deganda ularning moliya bozorida sotish vaqtida nomoyon bo’lgan sotish qiymati 
11
12-сон “Молиявий инвестициялар”номли БҲМС.Ўзр БҲМС.ЎБАМА.2003й.,117-118 б. 

---

31 
tushiniladi. Bozor qiymatini, boshqachasiga, haqqoniy qiymat deb ham ataydilar. 
Bu qiymat ko’p omillarga bog’liq, jumladan, aktsiyadorlik jamiyati yoki tijorat 
bankining foydalilik darajasiga, to’lanayotgan dividentlarning miqdoriga, ularning 
kelajakdagi obro’ e’tiboriga va boshqa omillarga. 
Qiymat tamoyiliga muvofiq qimmatli qog’ozlarga yo’naltirilgan moliyaviy 
investitsiyalar boshqa aktivlar singari keyingi sanalarda yuqorida keltirilgan 
qiymatlarning eng kichik miqdorida balansda aks ettirilishi lozim. Ushbu qiymatda 
uzoq muddatli qimmatli qog’ozlar balansda investitsiya portfeli metodiga asoslani 
aks ettiriladi. Qisqa muddatli qimmatli qog’ozlar ularning bozor va sotib olish 
qiymatlarining eng kichik qiymatida hisobga olingan bo’lsa, balansda qimmatli 
qog’ozlar portfelining jami investitsiya qiymatiga, yoki qimmatli qog’ozlarning 
alohida nomlari bo’yicha topilgan qiymatiga asoslanib aks ettiriladi. 
Masalan: 01 yanvarda 6 oylik muddatga nominal qiymati 200,000 sh.b. bo’lgan, 
12 % lik obligatsiya har oylik foizlar to’lovi sharti bilan 188,000 sh.b.ga sotib 
olindi.