Investitsiyalar auditi va baholash

4.3. Investitsiyalarni diskontlash 
Investitsion faoliyatning faollashuvida investorlar muhim rol o’ynaydi. 
Investor o’z sarmoyasining biror-bir ob’ektga yo’naltirar ekan, avvalo, uning 
mablag’i kelajakda qanchani tashkil etishi, ya’ni yo’naltirgan sarmoyasining 
muayyan davrdan so’ng qancha miqdorga teng bo’lishi qiziqtiradi. Buning uchun 
investor o’z mablag’ini diskontlashi lozim. Diskont baho ham investitsiyalarni 
hisobga olishda keng qo’llaniladi. 
Moliyaviy hisob-kitoblarda hamma vaqt va har qanday sharoitda ham 
boshlang’ich, oshgan, chegirma va ustama summalari ma’lum bo’lmaydi. Bu 
muammo diskontlash usullarini qo’llash bilan hal etiladi. 
Diskont
- boshlang’ich summani hisoblash, aniqlash uchun oshgan 
qiymatdan ayiriladigan chegirma summasidir. Diskontlash (ustama yozish) -
ustamalarni yozish, aniqrog’i. foizlarni hisoblash demakdir. 
Diskontlash formulasi yordami bilan sarflangan sarmoyaning qoplanish 

---

69 
muddatlarini va uning sotuvning dastlabki narxi sifatida baholanuvchi K(0) 
hajmini aniqlash mumknn. 
Ko=K
n
/(1+R) 
n
 
K
o
- dastlabki kapital miqdori 
K
n
- davr oxiridagi kapital (investitsiya miqdori)
R
-foiz stavkasi 
Misol. Donor korxona 5 yil ichida 50000 so’m pul yig’ilgan. Agar yillik foiz 
stavkasi 4 foiz bo’lsa, dastlabki qo’yilma qancha bo’lgan.
K(0)=50000/( 1 +0,04)
5
=41096.35 so’m. 
Bu erda diskont summasi 8903,65 so’m (50000-41096,35) ga teng. 
Shuningdek, diskontlash korxonaga investor qancha miqdorda eng ko’p 
moliyaviy resurslar sarflashi va eng ko’p darajada qancha daromad olishini 
aniqlashga imkon yaratadi. Ushbu holatda diskontlash formulasi quyidagicha: 
K
n
=K
0
(1+R)
n
Misol. Donor (investor) korxona aktseptor (qarz oluvchi) korxonaga 5 yil 
muddatga 100000 so’m pulni 4 foizlik stavka bilan qarzga berdi. Diskontlash 
formulasi orqali 3 yildan so’ng yig’iladigan jami investitsiya hajmini topamiz:
K
z
=100000*(1+0,04)
3
=112486,4 so’m. 
Bu holatda diskont summasi 12486,4 so’m (112486,4-100000) ga teng.