Investitsion faoliyat

Qimmatbah
o qog’ozlar 
va zayomlar 
chiqarish 
hisobiga 
Investorni 
o’z 
mablag’lari 
hisobidan 

---

 
 
- 30 - 
 
7-rasm 
2005-2011 yillarda investitsiyalar tarkibining o’zgarishi, foizda
12
 
 
Moliyalashtirish 
manbalari 
 
2005 
 
2006 
 
2007 
 
2008 
 
2009 
 
2010 
 
2011 
 
Davlat byudjeti 
 
12,7 
 
10,7 
 
9,0 
 
9,0 
 
 
8,1 
 
7,4 
 
5,1 
 
Chet el 
investitsiyalari 
 
19,2 
 
19,0 
 
22,8 
 
25,8 
 
32,4 
 
28,8 
 
25,3 
 
Korxonalar va  
aholi mablag’lari 
 
60,3 
 
60,0 
 
59,0 
 
53,9 
 
46,9 
 
47,3 
 
49,0 
 
Boshqa manbalar 
 
7,8 
 
10,3 
 
9,2 
 
11,3 
 
12,6 
 
16,5 
 
20,6 
 
            2011-yilda  moliyalashtirishning  barcha  manbalari  hisobidan  qiymati  10 
milliard  800  million  AQSh  dollaridan  ortiq  kapital  qo’yilmalar  o’zlashtirildi,  bu 
2010  yilga  nisbatan  11,2  foiz  ko’p  demakdir.  Investitsiyalarning  yalpi  ichki 
maxsulotdagi  ulushi  9  foizni  tashkil  etgani  mamlakatimizda  investitsiya 
jarayonlarining jadal faollashib borayotganidan dalolat beradi.
13
 
             Mikrofirma  va  kichik  korxonalar  uchun  shu  yili  yagona  soliq  to‘lovi 
stavkasining  7  foizdan  6  foizga  kamaytirilishi  xo‘jalik  yurituvchi  subyektlar 
investitsiya  faoliyatining  kengayishiga  xizmat  qildi.  Buning  natijasida  bo‘shab 
qolgan  qariyb  80  milliard  300  million  so‘m  mablag‘ni  birinchi  navbatda  ishlab 
chiqarishni texnologik yangilash va zamonaviy texnikani joriy etishga yo‘naltirish 
imkoni paydo bo‘ldi. 
- 30 -1321/3/2014                                                 
12
 R.X. Karalbayeva//Investitsiyalarni tashkil etish va moliyalashtirish.T.: 2011 
13
 Manba: Gazeta.uz 

---

 
 
- 31 - 
            O‘tgan  yili  faoliyat  ko‘rsatayotgan  korxonalarni  modernizatsiya  qilish, 
texnik  va  texnologik  qayta  jihozlash  hamda  zamonaviy,  yuksak  texnologiyalarga 
asoslangan  yangi  ishlab  chiqarishni  tashkil  etishni  tezlashtirish  borasida  faol 
investitsiya siyosati yuritishga alohida e’tibor qaratildi.  
             Iqtisodiyotimizning  real  sektoriga  qariyb  2  milliard  900  million  dollar 
hajmida  xorijiy  investitsiyalar  jalb  qilindi,  ularning  78,8  foizi  to‘g‘ridan-to‘g‘ri 
xorijiy investitsiyalardir. 
              Kapital  qo‘yilmalarni  moliyalashtirish  manbalari  va  ulardan  foydalanish 
borasida  ijobiy  sifat  o‘zgarishlari  ro‘y  bermoqda.  Jami  investitsiyalarning  73 
foizdan ortig‘i mamlakatimizning ichki manbalari hisobidan – korxonalar va aholi 
mablag‘lari, investitsiya jarayonlarida tobora faol ishtirok etayotgan tijorat banklari 
kreditlari,  shuningdek,  davlat  byudjeti  va  byudjetdan  tashqari  jamg‘armalar 
mablag‘lari  hisobidan  shakllantirilmoqda.  Jami  investitsiyalarning  73,5  foizidan 
ortig‘i  ishlab  chiqarish  quvvatlarini  barpo  etishga  yo‘naltirilmoqda. 
Investitsiyalarning qariyb 45,3 foizi zamonaviy, yuksak samarali asbob-uskunalar 
xarid qilishga yo‘naltirilgani ayniqsa muhimdir. 
           Monetar  siyosatning  kuchaytirilishi,  korxonalar  moliyaviy  ahvolining 
barqaror emasligi korxona va jismoniy shaxslar mablag’laridan moliyalashtirilgan 
investitiya  loyihalarining  hajmiga  o’z  ta’sirini  ko’rsatadi.  Investitsiya  loyihalarni 
moliyalashtirishning 
korxonalar 
uchun 
samarali 
bo’lishiga 
iqtisodiy 
infratuzilmaning  markaziy  bo’g’ini  bo’lgan  soliqlar  mexanizmi  hisoblanadi. 
Chunki soliqlar ham, har bir korxona miqyosida tuzilgan investitsiya loyihalarining 
iqtisodiy  samarasi  taqdirini  hal  qilishda  asosiy  o’rinni  egallaydi.  O’zbekistonda 
ham  investitsiya  loyihalarini  tuzish  va  moliyalashtirish  uchun  qulay  investitsiya 
muhitni  yaratish  bo’yicha  izchil  chora-tadbirlar  ishlab  chiqilmoqda.  Ularning 
negizida ikkita asosiy omil yotadi: 
1.  Iqtisodiy barqarorlik; 
2.  Inflyatsiya  jarayonlarini  tartibga  solish  va  milliy  valyuta  so’mning  to’lov 
qobilyatini oshirishga yo’naltirilgan makroiqtisodiy siyosat. 
 

---

 
 
- 32 - 
8-rasm