Investitsion faoliyat

            Investitsiya  faoliyatining  ob’ekti  moddiy  va  nomoddiy  ne’matlar  ishlab 
chiqarish ob’ektlari hisoblanadi. 
            Investitsiya  faoliyatining  sub’ektlaridan  biri  investor  bo’lib,  u  o’z 
mablag’larini,  qarzga  olgan  va  jalb  etilgan  mablag’larni,  mulkiy  boyliklarni  va 
ularga doir huquqlarni, shuningdek intellektual mulkka doir huquqlarni investitsiya 
faoliyati  ob’ektlariga  jalb  etishni  amalga  oshiradi.  Bunday  o’ziga  xos  faoliyat 
sub’ektlarining  yana  bir  katta  guruhi  mavjud  bo’lib,  ular  investitsiya  faoliyati 
ishtirokchilari  deb,  yuritiladi  va  ularning  asosiy  vazifasi  investorning 
buyurtmalarini  bajaruvchi  sifatida  investitsiya  faoliyatini  ta’minlash  bo’lib 
hisoblanadi.  Investorlar  buyurtmachi  (mablag’  kirituvchi),  kreditor,  sotib  oluvchi 
bo’lishlari, shuningdek investitsiya faoliyati ishtirokchisi vazifasini bajaruvchi ham 
bo’lishlari mumkin. 
            Investitsiya faoliyatini amalga oshiruvchilar (investorlar) quyidagi belgilari 
bo’yicha tavsiflanadi: 

---

 
 
- 23 - 
  Joriy  faoliyatning  yo’nalishlari  bo’yicha  institutsional  va  individual 
investorlar. Institutsional investorlar rolida sanoat, savdo, transport, aloqa va 
boshqa  sohalardagi  aksiyadorlik  jamiyatlar  namoyon  bo’lsalar,  individual 
investorlar rolida fuqarolar namoyon bo’ladi. 
  Investitsiyalash  maqsadlari  bo’yicha  strategik  va  bevosita  investorlar.  Ular 
o’z  oldiga  kompaniyalarni  boshqarish  huquqini  olishni  maqsad  qilib 
qo’yasilar.  Buni  ular  boshqa  kompaniyalar  aksiyalarining  nazorat  paketini 
sotib olish yoki ularning ustav kapitalining katta qismiga egalik qilish orqali 
amalga oshiradilar. 
Maqsadiga ko’ra  xorijiy  investitsiyalar  bevosita va  portfel  investitsiyalarga 
bo’linadi. 
            Bevosita  investitsiyalar  –  bu  kapitalni  to’g’ridan-to’g’ri  eksporti  bo’lib, 
investitsiya kirituvchiga shu korxona ustidan nazorat qilish huquqini beradi. Bunda 
korxona asosiy kompaniyaning xorijdagi shaxobchasiga aylanadi. Bevosita xorijiy 
investitsiyalar (BXI) asosan xususiy tadbirkorlik kapitali shaklida bo’ladi. 
            Xalqaro statistikada investitsiyalarni BXIlar turiga kiritish bo’yicha har xil 
yondashuvlar  mavjud.  Xorijiy  investorlar  tomonidan  nazorat  qilish  huquqini 
belgilovchi  ko’rsatkich  sifatida  ular  ega  bo’lagn  aksionerlar  kapitalining  hissasi 
ko’rsatkichidan foydalaniladi. 
4-rasm