Internetning rivojlanish tarixi 2022/2022 O’quv yili bajardi

Web-server 
deb ataluvchi Internetga ulangan maxsus kompyuterlarda saqlanadi va 
o’z adresiga ega bo’ladi. Bu adres 
URL 
deb ataladi. URL hamisha http:// yozuvidan 
boshlanadi (http — 
HyperText Transfer Protocot). 
So’ngra Web-sahifa 
joylashgan tarmoq 
(provayder) 
adresi (masalan, www.uzsci.net), keyin Web-sahifa 
nomi (masalan, ~rtm) yoziladi. 
Provayderlar 
(ingliz. 
provide — 
imkon berish, 
ta'minlash) — Internetning ba'zi qismlaridan foydalanishga imkon beruvchi va 
foydalanuvchilarga turli xizmatlarni ko’rsatuvchi firmalardir. Shunday qilib, misolda 
keltirilgan 
Web-sahifaning 
Internetdagi 
adresi 
http://www.uzsci.net/~rtm 
ko'rinishida bo’ladi. 
Savol va topshiriqlar
1. Internet deganda nimani tushunasiz? 
2. Internetda axborot uzatish protokoli deganda nimani tushunasiz? 
3. World Wide Web haqida nimalarni bilasiz? 
4. Web-sahifa va gipermatn haqida so’zlab bering. 

---

14 
5. Internetdagi Web-sahifalar qayerda saqlanadi? 
 
INTERNETDA ISHLASHNI TAMINLOVCHI DASTURLAR 
Web-brauzerlar 
Siz awalgi sinflarda bir necha amaliy dasturlar bilan tanishdingiz. Masalan, Word — 
matn, Paint — grafik ko’rinishdagi axborotlar bilan ishlashga, Kalkulyator esa 
hisob-kitob ishlarini bajarishga mo’ljallangan dasturlar edi. Xuddi shunday, 
Internetning WWW xizmatidan foydalanish uchun ham maxsus dasturlar ishlab 
chiqilgan. Ular 
web-brauzerlar 
(Browser) deb ataladi. 
Browser 
inglizcha so’z 
bo’lib, 
ko’rishni to’minlash, ko^rsatish 
ma'nosini anglatadi. Birinchi Web-brauzer 
1990-yil 
CERN 
(Yevropa Yadroviy Tadqiqotlar Kengashi) xodimi 
Tim Berners-Ii 
tomonidan ishlab chiqilgan. 
Hozirgi kungacha juda ko’p Web-brauzerlar ishlab chiqarilgan. Mosaic, Opera, 
AdWiper, Netscape Navigator, Netscape Communicator, Microsoft Internet 
Explorer va Power Browser shular jumlasidandir. Shulardan eng ko’p 
foydalaniladigani Netscape Communicator va Microsoft Internet Explorerdir. 
Microsoft firmasining Internet Explorer dasturini Windows operatsion sistemasi 
tarkibiga kiritganligi bu brauzerning keng tarqalishiga sabab bo’ldi. Shuning 
uchun Microsoft Internet Explorer dasturi asosida brauzerlarning imkoniyatlari 
bilan tanishamiz.