O’zbekistonda Internetning bugungi kundagi holati va uning rivojlanish istiqbollari tahlili .
Internet halqaro kompyuter tarmog'i.
INTERNET TUSHUNCHASI
INTERNET BU YAGONA STANDART ASOSIDA FAOLIYAT KO’RSATUVCHI JAHON GLOBAL KOMPYUTER TARMOG’IDIR. UNING NOMI IKKI XIL TALQIN QILINADI, YA’NI “INTERNATIONAL NETWORK” – XALQARO TARMOQ VA “ INTERCONNECTED NETWORKS” – TARMOQLARARO DEGAN MA’NONI ANGLATADI. U MAHALLIY (LOKAL) KOMPYUTER TARMOQLARINI BIRLASHTIRUVCHI AXBOROT TIZIMI BO’LIB, O’ZINING ALOHIDA AXBOROT MAYDONIGA EGA BO’LGAN VIRTUAL TO’PLAMIDAN TASHKIL TOPADI.
GLOBAL TARMOQ TUSHUNCHASI
INTERNET TARMOG’INING ASOSIY YACHEYKALARI (QISMLARI) BU SHAXSIY KOMPYUTERLAR VA ULARNI O’ZARO BOG’LOVCHI LOKAL TARMOQLARDIR. INTERNET TARMOG’I – BU GLOBAL TARMOQ VAKILI HISOBLANADI.
INTERNET TARMOG’INING TUZILISHI
INTERNET O’Z-O’ZINI SHAKLLANTIRUVCHI VA BOSHQARUVCHI MURAKKAB TIZIM BO’LIB, ASOSAN 3 TA TARKIBIY QISMDAN TASHKIL TOPGAN:
TEXNIK;
DASTURIY;
AXBOROT;
TELEFON LINIYASI ORQALI INTERNETGA ULANISH
Internet tarmog‘iga oddiy telefon tarmoqlari orqali standart modem qurilmalari yordamida ulanish mumkin. Telefon liniyasi orqali Internetga ulanishda modem qurilmasidan tashqari maxsus dasturdan (protokol) ham foydalaniladi. Bunda ushbu dastur yordamida Internetga ulanganda telefon liniyasi band qilinadi, seans tugatgandan so‘ng telefon tarmog‘i bo‘shatiladi va unda boshqa foydalanuvchi foydalaniishi mumkin. Internetga ulanishni amalga oshiruvchi dasturning yutug‘i shundaki, ular Internetga to‘g‘ridan to‘g‘ri ulanishga imkon beradi.
.
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA INTERNET TARMOG’INING RIVOJLANISHI
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA INTERNET RIVOJI BEVOSITA MAMLAKAT TARAQQIYOTI BILAN UZVIY BOG’LANADI. U O’ZIDA ZAMONAVIY DAVLAT VA AHOLI TURMUSH TARZIGA XOS BARCHA BOSQICHLARNI AKS ETTIRADI. O’ZBEKISTONDA INTERNET RIVOJINI QUYIDAGI ASOSIY DAVRLARGA BO’LISH MUMKIN:
1990-yillar boshi. UUCP ma’lumotlar uzatish tizimida elektron pochta orqali ma’lumot almashish imkoni paydo bo‘ldi. Foydalanuvchilar analog modemlar yordamida Moskvaga yoki boshqa shaharlararo qo‘ng‘iroqni amalga oshira boshladilar. Ma’lumotlar uzatish tezligi 1200-2400 bod (bit/s)ni tashkil qilgan.
1992-1995 yillarda UUCP mahalliy provayderi faoliyatini boshlagan. U tomonidan ko‘rsatilayotgan xizmatlar tezligi 9600-14400 bod (bit/s)ni tashkil qilgan. Shundan so‘ng BCC (Biznes Aloqalar Markazi), CCC va PERDCA (Silk.org) provayderlari tashkil etilgan. SONET elektron tijorat tarmoqlariga ulanish boshlangan.
INTERNET XALQARO KOMPYUTER TARMOG’I
Internet axborot almashish standart qoidalar asosida amalgam oshiriladi . Internetdagi ma’lumotlarni uzatish qoidalari protokollar (masalan, TCP/IP –TRASMISSION CONTROL PROTOKOL / INTERNET PROTOKOL) dep ataladi.
Kompyuterlarni axborotlarni telefon orqali yubora olishga imkon beruvchi modem deb ataluchi qurilmaning yaratilishi (1979-yil Nayes kompaniyasi) va rivojlanishi sababli faqatgina shaxsiy kompyuteri va telefoni bor millionlab kishilar tarmoqning maxsus qurilmalarisiz ham Internetdan foydalana olish imkoniyatiga ega bo’ldilar.