Internet infratuzilmasiga qilingan birinchi kiberhujum

Oqimli simmetrik shifrlash algoritmlari. Oqimli simmetrik shifrlash algoritmlari bir martali bloknotga asoslangan, farqli jihati – bardoshligi yetarlicha pastligi va boshqariladigan kalitning mavjudligi. Ya’ni, kichik uzunlikdagi kalitdan ochiq matn uzunligiga teng bo‘lgan

ketma-ketlik hosil qilinadi va undan bir martali bloknot sifatida foydalaniladi.

Blokli simmetrik shifrlash algoritmlari. Takroriy amalga oshiriluvchi blokli shifrlash ochiq matnni cheklangan uzunlikdagi bloklarga ajratadi. Aksariyat blokli simmetrik shifrlarda, shifrmatn ochiq matnni funksiya 𝐹𝐹 ning biror miqdordagi raundlar soni davomida takroran bajarilishi natijasida olinadi. Oldingi raunddan chiqqan natija va kalit 𝐾𝐾 ga asoslangan 𝐹𝐹 funksiya – raund funksiyasi deb nomlanadi.

Bunday nomlanishiga asosiy sabab, uni ko‘plab raundlar davomida bajarilishidir.

• 
  
  

4. Дискларни ва файлларни шифрлаш

. Diskni shifrlash. Bu jarayon turli ma’lumotlarni saqlash vositalarida (qattiq disk, yumshoq disk, USB disk va bosh.) saqlangan ma’lumot konfidensialligini ta’minlash uchun amalga oshiriladi. Bunda diskni shifrlashning apparat-dasturiy yoki dasturiy vositasidan foydalanilib, butun diskdagi yoki uning bir qismidagi (masalan, D disk) har bir bit shifrlanadi. Butun diskni shifrlash (Full disk encryption (FDE) yoki whole disk encryption) deb nomlanuvchi vositalar diskdagi barcha ma’lumotlarni shifrlaydi va bunda faqat operatsion tizimning yuklanishi uchun zarur bo‘lgan sektorlar (master boot record, (MBR)) shifrlanmaydi

Ba’zi diskni shifrlovchi dasturiy vositalar tomonidan shaffof shifrlash (Transparent encryption) usuli foydalaniladi

Faylni shifrlash (Filesystem-level encryption yoki file-based encryption (FBE) yoki file/folder encryption) deb nomlanuvchi shifrlash usuli diskni shifrlashning bir ko‘rinishi bo‘lib, fayl tizimi orqali fayllar yoki kataloglar shifrlanadi.

Маълумотларни физик ҳимоялаш

Fizik xavfsizlik – tashkilot axborot xavfsizligi dasturining muhim qismlaridan biri bo‘lib, oldingi davrlarda insonlar fizik xavfsizlikni ta’minlashda kalit, qo‘riqchi, to‘siq, eshik va shunga o‘xshash vositalardan foydalanganlar. Hozirgi kunda, fizik xavfsizlikning shakli keskin o‘zgarib bormoqda va tashkilotlardan ishchi kuchlari, aktivlar va ko‘chmas mulklar himoyasining nazorati talab etilmoqda. Mazkur aktivlarning fizik xavfsizligini ta’minlash tashkilot uchun muhim vazifalardan biri bo‘lib, fizik xavfsizlikni loyihalashda binoning arxitekturasiga, jixozlanishiga, ishchi kuchlariga, tabiiy hodisalarga, quvvat manbaiga, haroratni nazoratlashga va boshqalarga e’tibor beriladi.

Axborot xavfsizligini ta’minlashda amalga oshiriladigan dastlabki choralardan biri – fizik xavfsizlik. Ruxsatsiz fizik boshqaruvni, shaxslar amalga oshiradigan va muhitga bog‘liq tahdidlarni oldini olish uchun tashkilotlar mos fizik xavfsizlik boshqaruvi sharoitida bo‘lishi shart. Tizim ma’muri fizik xavfsizlikga qaratilgan tahdidlardan himoyalanish uchun fizik xavfsizlik choralari o‘rnatilganligini va me’yorida ishlayotganligini kafolatlashi zarur.

5.Пароллар менежери

Hozirgi paytdaparollarni yaratishda uning razryadliligiga undagi qatnashuvchi simvollarga alohida etibor berish lozim.Paroltanlashda uning tarkibida kamida 1ta raqam 1ta bosh harf kichik harf va ixtiyoriy simvol qatnashishi shart razryadliligi esa 9 va undan yuqori bo’lishi shart.Parollar menejeri bu-Dasturiy taminot bo’lib foydalanuvchiga parollar va pinkodlar bn ishlashga yordam beradi.Bunday dasturlarda o’zining ma’lumotlar bazasi yoki fayli bo’libunda parollarning shifrlangan ma’lumoti saqlanadi. Ko’pchilik parollar menejeri formalarni to’ldiruvchi vazifasini bajarib formalarni login va parollarni avtomatik tarzda to’ldiradi.Ular odatda bravzer kenggaytmasi sifatida ishlatiladi.Parollar menejeri 3 turga bo’inadi: