Intellektual tizimlar

Extimolliklar jadvali. 

Birjadagi  narxlarning  ko‘tarilishini    aniklash  uchun  ikki  koidadan 

foydalanamiz: 

M1: AGAR INT==tushmokda, 

U XOLDA STOCK=ko‘tarilmokda 

M4: AGAR DOLLAR== ko‘tarilmokda, 

U XOLDA INT= tushmokda, 

Va ularga taalukli shartli extimolliklar (2) va (3) 

Bu  tenglamalar  yechimida  foydalanuvchi  uchun  extimollik  jadvalinikura 

oladigan  ekspert  ishtiroki  shartdir.    Bu  jadval  o‘zida  foydalanuvchiga  kerak 

bo‘ladigan  tushinchalarni  anklashtiruvchi  so‘zlarni  o‘z  ichiga  oladi. 

Aniklashtiruvchi  so‘zlar  bilan  lingvistik  o‘zgaruvchining  o‘zgarishlik  foizi  va 

o‘zgarish sodir bo‘lishi extimollik va shartli extimolliklari mavjud bo‘ladi. 

 

Ustun 1 

Ustun  2 

Ustun 3 

Linvisti

k 

o’zgaruvchi 

Dollar kursi 

ladval qiymatiga 

monand 

ko’tarilmoqda 

P(INT=TUSHMOQ

ДА/DOLLAR=KO’TARI

MOQDA) 

Р(DOLLAR= 

KO’TARIMOQDA)) 

Kichik 

O’rta 

Katta 

1-2% 

3-4% 

 4% баланд 

0,2 

0,5 

0,8 

0,5 

0,3 

0,1 

 

Ekspert dollar kursini birinchi jadval asosida ko‘tarilayotganini yoki umuman 

ko‘tarilmayotgan deb o‘ylasin. Boshka variant yo‘k. Bundan kelib chikadiki ekspert 

ikki  xolat  uchun  extimollikni  aniklashi  kerak.  Birinchi  xolatda  dollar  kursi 

ko‘tarilmokda,  extimollik  to‘gri  jadvalga  yoziladi.  Ikkinchi  xolatda  dollar  kursi 

---

74 

 

ko‘tarilmayotganligi  sharti  bilan      ekspert  foiz  stavkalarini  tushishi  shartli 

extimollikligini yozib ko‘yadi.