Intellektual tizimlar

BB 
(fan soxasidagi bilimlar) 
faktlar 
qoidalar 
interpretator 
dispetcher 
Chiqarish mexanizmi 
(masala yechilishidagi umumiy bilimlar) 
 
Oddiy axborotni qayta ishlovchi dasturlardan ETning farqli tomonlari: 
1. 
An’anaviy komp’yuter dasturlari - ixtiyoriy qo‘yilgan masalaga ular doim bir 
xil jarayonlar ketma-ketligida yondashishadi; ET har bir qo‘yilgan masalaga xususiy 
yechim daraxtini quradi. 
2. 
ET ixtiyoriy simvolli ifodani (masalan, kontseptual, makon va zamon 
munosabatlari) qayta ishlaydi. Agar oddiy dasturlarda maqsad - sonli qiymatlarni 
hisoblash, o‘zgarmaslarni to‘plash va xotiradan chiqarish bo‘lsa, ET uchun maqsad 
- ob'yektlar va hodisalar oqimini kuzatishda oldindan asosli ko‘rsatmalar va 
tavsiyalar berishdan iborat. 
3. 
Agar an’anaviy dasturlar matematik qoidalardan kelib chiqsa, ET ishlashi esa 
belgilarni qayta ishlashga va evristik mulohazalarga asoslanadi. 
ET inson tafakkurini, aniqlangan muammolarning faraz qilingan yechimlarini 
imitatsiya qiladi, keyin ulardan eng mos, to‘g‘ri keladiganini tanlaydi. Bunda eng 

---

17 
oldin keraksiz yechimlarni tashlab yuboriladi. Bundanda ko‘proq, u egallangan 
sub'yektiv bilimlarga bog‘liq bo‘lmagan tarkibiy tuzilishidan foydalanadi, tadqiq 
qilingan inson tizimini hayotiy muammolar yechimiga ekspertiza o‘tkazilishini 
qabul qilinadi. Muammolarni turli tomondan qarashni tizimli tahlili tufayli, u 
shundaygina to‘g‘ri keladigan emas, balki eng yaxshi yechimni beradi. ET butunlay 
insoniy ekspertizaga bog‘liq. 
1.8. Ekspert tizimlarni sinflash 
“Ekspert tizimlar” sinfi hozirda bir necha minglab dasturiy to’plamlarni o‘z 
ichiga olib, ularni turli kritetiyalar asosida sinflash mumkin.
Masalani yechishiga qarab sinflash