Integratsiya-ta’lim jarayonini qulaylashtirishning muhim prinsipi sifatida

Integratsiyali pedagogika f anini 
o`rganishni quyidagi tamoy illarga amal qilinadi.
1. Ta`lim j arayonini yanada insonparvarlashtirish.
2.Tabiatshunoslikka doir ilmlarni “tabiat+inson” tizimida 
integratsiya lash.
3. O `quvchi shaxsi shakllanishini tabiiy bilimlarni anglash
vositasida amalga osh irish;
4. O `quvchilarda f ikrlash yo`nalishlarida tabiat haqidagi bilimlar
ta`sirining ustivorli gi;
5. 
Kelgusida 
ilmiy 
izlasnishiga 
mos 
keluvchi 
didaktik 
materiallarni turli sohalardan izlash;
Sof ta`limi y yo`nalishdagi bunday qarashlar umum ta`lim
fanlarini o`rganishda hozirgacha tarkib topgan mantiqiy xulosalardan 
voz kechishiga olib keladi. An`anadagidek, induksiyadan emas, balki 
ishni 
kutilmaganda 
deduksiyadan 
ham 
boshlash 
mumkinligini 
ko`rsatadi. D emak, tushunchalar shaklllanishining klassik tizimid an 
integratsiya li umumiy tushunchalarni ishlatish darajasiga ham o`tiladi.
3-masala
.
Integratsiyali 
ta`lim 
j arayonidagi 
kuzatish 
va 
xulosalar
Respublikamiz umumta`lim makatablarida pedagogik sinov 
maqsadida amalga oshirilgan taj ribalarda integratsiyali t a`lim ij obiy 
natijalarni ko`rsatdi. O `quv fanlarini integratsiyali ta`li m asosida 
o`qitishda predmentni o`qitishga nisbatan o`zlashtirish samarasi oshdi 
va muddati qisqardi. Pedagogik sinovlarda o`qitish o`zlashtirishni 
tezlashtirishni maqsad qilib qo`yi lm agan edi. Shuncha qaramasdan 
tabiatshunoslik, mehnat, rasm o`qish predmentlari elementlari
maj muasidan tuzilgan intergatsiali ta`lim kursi maskur fanlarning 

---

barchasiga doir bilimlarni o`zlashtirishga imkon bera oldi. O qibatda 
o`qitishda pozitiv (antonimi -negativ) natij alariga erishildi. Pozitiv 
(ij obiy) natij lar o`quvchi dunyoqarashidaki quydagi xususiyat larda 
namoyon bo`ladi:
A ) Bola moddiy olam haqidagi zamonaviy ilmi y tasavvurlarni 
tog`ri talqin qiladi va angla yd i;
B) O `quvchi olamning ko`p olchamli m anzarasini ko`rish, 
gorizontlarini tasavvur qilishiga erishadi.
V ) O `quvchi o`zi uchun dunyoni qaytadan kashf qiladi; 
Shuningdek,
integratsiali 
ta`limni 
amalga 
oshirishda 
o`qituvchi+o`quvchi muloqotining yangi metodik shaklla rini izlab 
topish zaruratga ay lanadi. Turli ixtisoslikdagi pedagoglar faoli yatini
birlashtirishni taqoza etadi. A yni paytda integratsiali ta`limda 
o`quvchilar zerikishini oldi olinadi, toliqish yuz bermaydi. Ta`lim
samarasi yuqori bo`ladi. O `qitishning yangi f alsafasida pedagogik 
faoli yatga asos bo`ladi.
Shuni takidlash zarurki, hozirgi paytda integratsiyali ta`lim ga 
qarshi fikrlar ham mavjud. Ayrim pedagogik olimlar: “Integratsiyali 
ta`lim” o`quv fanlarini mehanik birikishiga olib keladi deb 
ta`kidlamoqdalar. To’g’ri bizningcha yu zaki qaraganda shunday 
havf tug’ilishi mumkin. Lekin ishni ilmiy asosda, ta’lim falsafasi 
qonuniyatlariga tayanib amalga oshirilsa bunday bo’lmaydi.
Maktablarda ham integratsiya kurslarini o’qitish ayr im 
muammolarni tug’dirishi mumkin. Juml adan o’quv dasturlarini 
tanlash, integrasiyaga kursning maqsad va vazifalarini anglash 
o’qituvchi malakasini oshirish, metod birlashmalar faoliyatini yo’lga 

---

qo’yish, pedagog - kadrlar tayyorlash yo’lidagi muammoni hal 
etishga to’sqinlik qilmoqd a.