Институти 5540600 «есмт» йўналишидаги талабалар учун «Тикув маҳсу

Енглар тақилмаларини тикиш 
Манжетли енгларнинг тақилмалари тирсак чокининг давомида ѐки яхлит детал-
нинг кесимида тикилиши мумкин. Яхлит деталнинг кесими битта мағиз қўйиб тикилади. 
Бунда мағиз деталга ўнгини пастга қаратиб махсус мослама ѐрдамида уланади. Мағизнинг 
тақилма юқори томонини ҳосил қиладиган қисмини тескари томонга букиб, бутун эни бўй-
лаб тақилма зийига бурчак остида 2 та бахяқатор юритиб пухталанади (5.5.2-расм.). 
5.5.2-расм. Енг қирқимига битта мағиз 5.5.3-расм. Енг кесимини мағизсиз 
қўйиб тикиш. тикиш. 
Кесимдаги тақилмани мағизсиз ҳам тикиш мумкин. Бунда асосий детал белгиланган 
чизиқ бўйлаб танда ипи йўналишда қирқилади ва охирида тўғри бурчак остида 0,5-0,7см
қирқма ҳосил қилинади. Сўнгра қирқмага параллел қилиб 0,5-0,7 см. наридан қирқмалар 
букилади. Тақилманинг устки томонини ҳосил қиладиган чети тескари томонга, остки то-

---

54 
монини ҳосил қиладиган чети эса ўнг томонга букилади. Сўнгра улар устма-уст қўйилиб, 
тахлама ҳосил қилинади ва юқори қисми тўғри бурчак шаклида бахяқатор юритиб пухта-
ланади (5.5.3-расм). 
Енгнинг тирсак чоки давомида тақилмани тикиш учун тақилма жойида ишлов ҳақи 
ташлаб бичилади. Остки томон қирқим шаклига бичилган мағиз билан ағдарма чок солиб 
тикилади, ички қирқими эса очиқ қирқимли буклама чок билан тикилади. Мағизга чок со-
либ пухталанади (5.5.4-расм.) 
Тирсак чоки давомида (ѐки киритма чокида) планка қўйиб йўрмалаб тикиш мумкин (5.5.5-
расм.) 
5.5.4- Енг қирқимига мағиз қўйиб 5.5.5-расм. Енг қирқимига планка 
тикиш. қўйиб тикиш. 
Манжет тикиш ва енгга улаш 
Манжетлар қотирма билан ѐки қотирмасиз тикилади. Уланма манжет тикишда қотир-
ма буклама чок билан уланади ( а ). Сўнгра ѐн томонлари ағдарма чок билан тикилади( б ).
Бурчакларидаги чок ҳакидан 0,2 см. қолдириб ортиқчаси қирқиб ташланади ва манжет ўнги-
га ағдарилади. Манжетга 0,5 см. кенгликда безак бахяқатор юритилади (5.5.6-расм, в)
5.5.6- расм. Манжет тайѐрлаш. 

---

55 
Уланма манжет чоклаш машинасида ѐки тикиш-йўрмалаш машинасида енгга улана-
ди. Манжетнинг остки қисми енгга уланиб, чок манжет томонга қайтариб қўйилади. Устки 
манжет улаш бахяқаторини ѐпадиган қилиб 0,1 см. оралиқда бостириб тикилади (5.5.5-расм). 
Тикиш-йўрмалаш машинасида манжет енг учи билан ўнгини ичкарига қилиб машина-
да йўрмаланиб уланади ( 5.5.7-расм). Қайтарма манжетли енгни тикишда бирта бўлакдан 
иборат манжетнинг ѐн томони бириктириб тикилади. Чоклар ѐриб дазмолланади. Ўнгига 
ағдарилиб икки буклаб дазмолланади. Манжет енгнинг тескарисига қўйиб уланади, чок 
қирқими йўрмаланади. Чок ҳақи бириктирма чокдан 0,1-0,2 см. масофада енгга бостириб
тикилади. Енг учи дазмолланади (5.5.8-расм). 
5.5.7-расм. Манжетни енг учига тикиш- 5.5.8-расм. Қайтарма манжетли 
йўрмалаш машинасида улаш. енгни тикиш.