Inson va tuproq” kitobi “Jayron” ekologik markazi

Daryo foreli-

Daryo- tabiiy o`zanda doimiy yoki mavsumiy oqadigan va daryo havzasidagi yer usti va yer osti suvlari hisobiga to`yinadigan suv oqimi. Har bir daryoning manbai va dengiz, ko`lga quyiladigan yoki boshqa daryo bilan qo`shilib ketadigan joyi - mansabi bo`ladi. Manba suvayirg`ichga yaqin joylashgan bo`ladi.Daryolar ko`pincha ko`l, botqoklik, buloq va muzliklardan boshlanadi. O`zbekistondagi daryolar, asosan, tog`lardagi qor va muzliklardan hamda yomg`ir suvlaridan to`yinadi. O`zbekiston hududini kesib o`tuvchi eng katta suv arteriyalari bo`lmish Sirdaryo va Amudaryo hamda ularning irmoqlari O`zbekistondan tashqarida boshlanadi. O`zbekistonning yirik daryolari: Norin, Qoradaryo, So`x, Chirchiq, Zarafshon, Surxondaryo, Qashqadaryo, Sheroboddaryo. Ularning ko`pchiligi faqat o`rta va quyi oqimida O`zbekistan hududidan o`tadi.

Dasht zonasi- tabiiy landshaftlarida koʻp joyni dashtlar egallagan tabiat zonalari. Shimoliy va Janubiy yarim sharlarning mo`tadil va subtropik mintaqalarida tarqalgan. Mo`tadil mintaqalarning dasht zonalarida iqlim quruq va continental bo`ladi. Iqlimi quruq va continental. Qoratuproq, toʻq kashtan va kashtan tuproqlarida oʻtsimon, koʻproq boshoqli oʻsimliklar oʻsadi. Yevrosiyo, Shimoliy Amerika hududlarida yaqqol koʻzga tashlanadi, Janubiy Amerikaning janubida ham uchraydi. Dasht zonalarida havo mo`tadil issiq bo`lib, yogʻin kam yog`adi, quyoshli yozi kam, qorli sovuq qishi esa tez boshlanadi.